Floreren (augustus 2018)
INHOUD "Floreren" In gesprek met Corey Keyes, Marijke Schotanus-Dijkstra World Positive Education Accelerator: Van inspiratie naar actie, Saskia Tjepkema, Luc Verheijen & Sanne Netten Ockhamvraag: Wat is het doel van de positieve psychologie? Hein Zegers WETENSCHAP Opbloeien in onderwijs, Anne Rohn & Steven de Rooij Hoe meet je floreren? Marijke Schotanus-Dijkstra De rol van verwondering in onderwijs: Kan een schaap een huisdier zijn? Lynne Wolbert Dankbaarheid als bron van geluk en groei, Lilian Jans-Beken PRAKTIJK Floreren na trauma, Fredrike Bannink Floreren op de werkvloer, Pepijn Happel Positief leiderschap, Kitty Schaap Positieve Design: De Tovertafel, Pieter Desmet Floreren “Wij, als redactie, hebben als missie om met dit tijdschrift wetenschappelijk gefundeerde toepassingen van de positieve psychologie te stimuleren en om over alle aspecten daarvan van gedachten te wisselen. We vinden het van belang om die toepassingen aan te moedigen omdat we overtuigd zijn van de waarde die de positieve psychologie kan hebben bij het stimuleren van bloei en ontwikkeling van individuen en instituties. De praktijk laat zien dat mensen de ontwikkeling willen ingaan die ze zich voorstellen. Dat ze hun perspectief op hun toekomst dichterbij kunnen brengen. Dat ze met plezier kunnen leren en hun maatschappelijke bijdrage kunnen leveren.” Zo opende hoofdredacteur prof. dr. Jan Auke Walburg in oktober 2015 het allereerste nummer van het Tijdschrift Positieve Psychologie. Onder zijn begeesterende aansturing is dit vakblad ondertussen gegroeid tot een blad dat op de leestafel van de professional die geinspireerd is door het gedachtegoed van de positieve psychologie, niet mag ontbreken. Dit gedachtegoed heeft de afgelopen jaren niet alleen een sterkere wetenschappelijke fundering gekregen, maar is ook verspreid en geintegreerd geworden in de professionele praktijk. Het vakgebied van de positieve psychologie is tot groei, tot bloei gekomen; bewijzen daarvan ondermeer de verschillende congressen die nationaal en internationaal georganiseerd worden en waarvan in dit nummer een verslag te lezen valt. Kortom, positieve psychologie floreert, en daar heeft onze afscheidnemende hoofdredacteur een belangrijk aandeel in gehad, waarvoor onze dank. Het huidige nummer heeft als thema ‘floreren’. Floreren als zijnde in je eigen kracht staan – niet voor niets de titel van het allereerste nummer van dit tijdschrift – en gelukkig en betekenisvol bezig te zijn. Net zoals voor onze afscheidnemende hoofdredacteur het zijn missie was om het in 2015 nog relatief onontgonnen vakgebied van de positieve psychologie te laten floreren, is het voor velen van jullie de missie om anderen, hetzij op individueel niveau, hetzij op gemeenschaps- of institutioneel niveau, te laten floreren. Dit nummer kan daaraan bijdragen. Zo laat het onderzoek van Lilian Jans-Beken de waarde van dankbaarheid zien en wijst zij op de kracht die dankbaarheid kan hebben in het ondersteunen van het individuele floreren. Het aanzetten tot ontwikkeling, tot het gebruik van de eigen talenten is een van de kerntaken van het onderwijs. De bijdrage van Anne Rohn en Steven de Rooij geeft handvatten om hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs te herkennen en te erkennen. Floreren als ideaal doel van het onderwijs, zoals Lynne Wolbert het omschrijft en waarbij ze de verwondering – het vermogen om je verbazen over iets dat (niet) is zoals het is – als een element naar voren schuift om dit doel te bereiken. Maar hoe weet je dan wanneer dat doel bereikt is? Hoe weet je wanneer iemand floreert? Marijke Schotanus-Dijkstra geeft een state-of-the-art overzicht van de beschikbare vragenlijsten om het individuele niveau van floreren betrouwbaar in kaart te brengen. Marijke bracht recentelijk ook een bezoek aan de Amerikaanse professor Corey Keyes, de grondlegger van het wetenschappelijk concept van floreren. In een in dit nummer te lezen interview vertelt Corey Keyes over het ontstaan van dit concept. Dat (laten) floreren soms ook creativiteit vraagt, dat laat de bijdrage van Pieter Desmet zien. Hij beschrijft de totstandkoming van de Tovertafel gericht op het doorbreken van apathie bij ouderen met dementie en ondertussen in bijna tweeduizend zorginstellingen in Europa in gebruik. Floreren bij achteruitgang, bij verlies, bij trauma is niet eenvoudig, maar wel mogelijk en zelfs te bevorderen, zo leert Fredrike Bannink ons. Niet alleen het individu heeft baat bij een florerende staat, maar ook bedrijven hebben gegronde redenen om in het floreren van hun werknemers te investeren. Pepijn Happel geeft, al dan niet met een twist, een inkijk in de methodieken die hiervoor ingezet kunnen worden. Betrokken, verbindend en talentgericht leidinggeven draagt bij aan het floreren van de medewerkers. Wat een positief leiderschap precies is in de praktijk, valt te lezen in de bijdrage van Kitty Schaap.
€ 6,95Coaching (februari 2018)
INHOUD "Coaching" Werken en leven in de VUCA-wereld, Paulien de Jong & Anje-Marijcke van Boxtel Ockhamvraag: Waar ben ik goed in? Hein Zegers Coachen van denkpatronen, Esther de Haan Waarderend teamcoachen, Yvonne Burger WETENSCHAP Is herstel van depressie te herkennen aan een glimlach? Marieke Helmich Oplossingsgerichte en probleemgerichte vragen in coaching, Fredrike Bannink Dankbaarheid als bron van veerkracht en welzijn, Ernst Bohlmeijer & Marijke Schotanus-Dijkstra De MHC-SF in de klinische praktijk, Katinka Franken & Sander de Vos De verschillende effecten van probleem- en oplossingsgericht coachen, Jet Zantvoord Vergeving en de kunst van het loslaten, Tom Hendriks PRAKTIJK Mindfulness en sterke kanten, Matthijs Steeneveld Zingeving, Ilse Vooren & Merlijn Koch Positieve coaching, Bas Snippert Design: Tinytask, Pieter Desmet Wijkverpleegkundige verstaat haar vak in duurzame samenleving, Merita van Mook Positieve psychologie en coaching Dit themanummer met een accent op coaching is samengesteld in een samenwerking tussen de redactie van het Tijdschrift Positieve Psychologie en de Universiteit Twente, met name met Ernst Bohlmeijer, mede in verband met het congres over coaching op 9 maart. De hoofdredactionele voorwoord is dan ook geschreven vanuit beide invalshoeken: een inhoudelijke inleiding van Ernst en een inleiding voor het themanummer namens de redactie van de hoofdredacteur Jan Walburg. Lees de volledige inleiding op dit themanummer
€ 6,95Onderwijs (januari 2017)
INHOUD "Onderwijs" Weerbaarheid en welbevinden op school, Linda Bolier, Karin Monshouwer, Jeroen Lammers, Simone Onrust & Marloes Kleinjan Ockhamvraag: In leerlingen geloven, werkt dat? Hein Zegers Mentale fitheid in het onderwijs, Jacqueline Boerefijn Beter onderwijs met behulp van positieve psychologie, Jacqueline Boerefijn WETENSCHAP Hoe kun je floreren in je alledaagse leven? Marijke Schotanus-Dijkstra Focus op je sterke kanten? Djoerd Hiemstra Het Positief Educatief Programma, Jochem Goldberg, Marjolein Blomesath-Prenger, Aleisha Clarke, Teuntje Elfrink, Karlein Schreurs & Ernst Bohlmeijer Teamflow, Jef van den Hout PRAKTIJK Met aandacht voor de klas, Marjolein Blomesath-Prenger Ambassade van de Jeugd, Pieter Desmet Gelukskoffer, Clara den Boer & Pascalle Kaljé Heleschoolbenadering positieve psychologie, Rinka van Zundert Onderwijs Educatie is gericht op de bevordering van de persoonlijke ontplooiing ten dienste van het maatschappelijk functioneren van volwassenen door de ontwikkeling van kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen op een wijze die aansluit bij hun behoeften, mogelijkheden en ervaringen alsmede bij maatschappelijke behoeften.” Aldus artikel 1.2.1. van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs. Vanuit de positieve psychologie hadden we dat doel nauwelijks beter kunnen formuleren: persoonlijke ontplooiing en een breed begrip van de kennis en vaardigheden die tot ontwikkeling kunnen komen. Lees de volledige inleiding op dit themanummer
€ 6,95Persoonlijke groei (februari 2021)
Persoonlijke groei is een intrigerend onderwerp. In het huidige tijdsgewricht is ‘aan jezelf werken’ buitengewoon populair, wat mede blijkt uit het grote aanbod aan zelfhulpboeken, training, en coaching op dit thema. Maar hoewel persoonlijke groei nu zeer in de belangstelling staat is de interesse voor dit onderwerp al veel ouder. Zo had Friedrich Nietzsche het in 1882 al over ‘worden wie je bent’ en beschouwde hij mensen als potentiële kunstenaars die hun leven en zichzelf scheppen. De belangrijkste opgave hierbij was om aan de ene kant te erkennen wie je bent, maar aan de andere kant ook aan je karakter te blijven schaven. INHOUD "PERSOONLIJKE GROEI" WETENSCHAP Ockhamvraag: Geluk versus groei? Hein Zegers Floreren door persoonlijke groei? Marijke Schotanus-Dijkstra De Kracht van Wijsheid in het Werk, Annet de Lange Oei, ik groei nog steeds! Marianne van Woerkom Leven Lang Ontwikkelen als opdracht, Loek Nieuwenhuis Wat zou mijn held doen? Jelle Sijtsema, Bart Engelen, Theo Klimstra, Alfred Archer, JoanneChung, Anne Reitz & Renée Zonneveld PRAKTIJK De groei mindset, Fredrike Bannink & Eva Kuiper Een persoonlijke coach in je broekzak, Eeske van Roekel Posttraumatische groei, Fredrike Bannink, Mirjam Radstaak & Ernst Bohlmeijer De keerzijde van groei, Jaqueline Boerefijn Nog één keer naar het strand, Pieter Desmet
€ 6,95Positief imperfect (mei 2022)
Positief Imperfect “There’s a crack in everything, that’s where the light gets in.” Leonard Cohen Ik hoor u denken… gaan wij met een dergelijke titel niet te ver?... Positief imperfect? Moet alles in ons leven dan positief zijn? Mogen we geen negatieve emoties ervaren? Het klinkt als een contradictio in terminis. Pijn, verlies, rouw en beperking. Daar is niets positiefs aan toch? Je wenst ze niemand toe. Ze horen echter wel bij het leven, deze existential givens zoals psychiater Yalom ze noemt. Je krijgt ze er gewoon bij, iedereen krijgt er vroeger of later mee te maken. Onderzoeker Barbara Fredrickson stelt in haar boek Positivity (2009) dat negativiteit vanzelf wel jouw kant op komt, maar dat je geen genoegen hoeft te nemen met de negativiteit die je er gratis bijkrijgt. Ze zegt het zo: “Upward spiral or downward spiral, that’s your choice.” Volgens haar zijn er drie goede manieren om met die gratis negativiteit om te gaan: de situatie veranderen, er anders mee omgaan of de betekenis ervan veranderen. De recente beweging in de positieve psychologie die niet alleen de lichtzijde, maar ook de schaduwzijde van het leven omarmt noemen we Positieve Psychologie 2.0, ook wel second wave positive psychology (Wong, 2019) genoemd. Zo komen we tot een betere balans binnen de positieve psychologie, aldus Wong, want het gaat niet meer alleen over geluk, welbevinden, sterke kanten en mogelijkheden. Het gaat net zo goed over (het omgaan met) de negatieve ervaringen en onmogelijkheden waar we in ons leven mee te maken krijgen. Wat kunt u lezen in dit nummer? Jacky van de Goor trapt af en vertelt meer over die Positieve Psychologie 2.0. Ze laat zien hoe groei en verrijking kunnen voortvloeien uit zelfs de meest moeilijke ervaringen. Vrijwilligers kiezen voor een tijdsbesteding waar status en financiële beloning er niet toe doen. Deze keuze levert hen blijkbaar toch veel op. Manja van Wezep en collega's laat zien wat de inpakt hiervan is op hun geluk. Bij positiviteit is een chronische ziekte niet het eerste waaraan je denkt. Dit gaat samen met een verlies van controle, waarbij er behoefte is om weer regie terug te krijgen. Trijntje Völlink en collega’s vertellen over leefstijlinterventies bij chronische ziekte en laten zien wat Acceptance and Commitment Therapy (ACT) hierin kan betekenen. Over Acceptance en Commitment weet Gijs Jansen, een van de grondleggers en bekendste auteur op dit gebied in ons land, meer te vertellen. Je kunt in het interview met hem lezen hoe Gijs tegen deze manier van werken aankijkt en wat deze visie betekent, bijvoorbeeld voor onze veel toegepaste DSM-classificatie. Hebt u wel eens gehoord van kintsugi ('gouden verbinding')? Het is de Japanse kunst van het repareren van gebroken keramiek met goud- of zilverkleurige lak. De keramiek wordt zorgvuldig in ere hersteld, het verzoent zich met zijn verleden en wordt daardoor – paradoxaal genoeg – sterker, mooier en dierbaarder dan voor de breuk. Deze metafoor werpt een nieuw licht op het genezingsproces, ongeacht of het om een fysieke of psychische aandoening gaat. Je herstelt en voelt je verrijkt door wat je hebt meegemaakt. We noemen dit ook wel posttraumatische groei. Hoe de Positieve Psychologie bij rouwprocessen een rol kan spelen en zelfs vitaliserend kan zijn lees je in het persoonlijke verhaal van Bas Snippert. Hij koppelt dit aan situaties van vastgelopen coachees uit zijn praktijk en laat zien hoe zij hierin begeleid kunnen worden. Werk kan een goed medicijn zijn voor mensen met een ernstige vorm van psychische kwetsbaarheid. Ad Bergsma en collega’s beschrijven hoe onze visie over de maatschappelijke participatie van kwetsbare individuen lijkt te vergeten dat ook zij bijdragen aan het bedrijfsresultaat. Het ziektemodel geeft slechts een eenzijdig beeld. Peter Ruit waagt zich aan de vraag of kinderen gelukkig zijn in het onderwijs. Hij leert ons hoe we het welbevinden in het onderwijs kunnen vergroten en betrekt daarbij de persoonsvorming. Hij laat zien hoe daarbij gebruikgemaakt kan worden van kernkwaliteiten. Naast geluk heeft dit ook een positieve invloed op hun leerprestaties. Fredrike Bannink laat de meerwaarde zien van het toepassen een positieve focus in het werken met mensen met een verstandelijke beperking. Oplossingsgericht werken heeft dan veel te bieden. Het focust op wat er wel werkt in plaats op wat er niet werkt en op mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Het geeft erkenning en waardering, en schept optimisme, hoop en een positief toekomstperspectief door gebruik te maken van de aanwezige kracht van mensen met een verstandelijke beperking om stapsgewijs gewenste veranderingen te realiseren. Wij hebben als redactie gemeend met Positief Imperfect een waardevol onderwerp voor dit nummer te kiezen. Want hoe streef je ondanks negatieve ervaringen of beperkingen toch naar de beste versie van jezelf? Hoe zorg je er toch voor dat je van elke dag de best mogelijke dag maakt? We zijn erop gebouwd om met tegenslagen te kunnen omgaan, ook als we flink moeten zoeken hoe we dat moeten doen. Marlies Jellema Fredrike Bannink INHOUD WETENSCHAP Positieve psychologie 2.0: voorbij het geluk, Jacky van de Goor Kintsugi: de schoonheid van imperfectie, Fredrike Bannink Vrijwilligers in hun kracht, Manja van Wezep, Marijke Schotanus-Dijkstra, Els Hofman, Hans Kroon, Harry Michon Goed leven met een beperking, Jochem Goldberg Wankelend sprankelen, Marjan Nijkamp, Esther Bakker & Trijntje Völlink Mijn Piekmoment: Josephine Aerts, Interviewer: Jacky van de Goor PRAKTIJK Interview met Gijs Jansen: We verwachten niet dat het leven echt makkelijk zal zijn, Interviewer: Marlies Jellema De vitaliserende kracht van rouw, Bas Snippert Boekbespreking: Goed leven met kwetsbaarheid en beperking, Marlies Jellema Een inclusieve werkomgeving met mensen met psychische kwetsbaarheid, Bas Vissers, Gerard de Roos, Evelyn Wannet & Ad Bergsma Gelukkig of ongelukkig in het onderwijs? Peter Ruit ‘Wat zit er allemaal in die 5?’ Oplossingsgericht werken met cliënten met een verstandelijke beperking, John Roeden & Fredrike Bannink Positive Design: Woud Trek je even terug in je concentratiebubbel, Pieter Desmet
€ 6,95Positief samenleven (mei 2021)
Positief samenleven Samenleven maakt ons gelukkig. Alleen zijn maakt ons kwetsbaar. Eenzaamheid en isolatie zijn per definitie een bedreiging voor ons welzijn. Deze effecten van eenzaamheid op de gezondheid, ons functioneren en zelfs onze uiteindelijke levensverwachting zijn menigmaal onderzocht (o.a. Lim e.a. 2020). Positieve psychologie onderzoekt waarom we floreren en leert ons dat verbinding met de ander een belangrijke rol speelt in ons welbevinden. In Liefde 2.0 beschrijft Barbara Fredrickson hoe cruciaal oprecht contact tussen mensen is. Fredrickson stelt dat we in verbinding met elkaar een positiviteitsresonantie creëren waarbij de ervaren positieve emoties en biochemische processen ons ertoe drijven om in elkaars welbevinden te investeren. De positiviteitsresonantie is een moment van contact van een hoge kwaliteit (Bolmeijer & Bosch, 2020). Deze voortdurende uitwisseling van positiviteit draagt volgens Fredrickson niet alleen bij aan persoonlijke veerkracht maar “helpt gezonde gemeenschappen en culturen te verstevigen en te versterken”.... Namens de redactie, Marlies Jellema INHOUD "POSITIEF SAMENLEVEN" WETENSCHAP Ockhamvraag: Gelukkiger met ‘goede daden’? Hein Zegers Sociaal welbevinden onder de loep, Marijke Schotanus-Dijkstra i2be, Vervul je potentiële (gezonde) zelf, van intentie tot gedrag, Lili L. Kókai Kind kunnen zijn in een positieve microsamenleving, Maike Kooijmans & Liesbeth van Hoof Genderbias, Elisa de Groot & Mira Vasic Een helende omgeving voor mensen met een verstandelijke beperking, Christina Jaschinski, Evelien Rondhuis & Marjolein den Ouden Kind centraal in de jeugdhulpverlening, Jitske van der Sanden, Floor Peels & Dana Feringa PRAKTIJK De Verhalentafel, Pieter Desmet De Geluksroute, Laura A. Weiss & Gerben J. Westerhof Mensen bewegen om fit en vitaal te leven, Frederik Jaspers Faijer Geen scaring, maar caring, Manu Busschots, Judith Brouwer & Annelies Roon Help, ik ben aan het radicaliseren, Ad Bergsma Mijn piekmoment: Sabrina Eijk, Jacky van de Goor
€ 6,95
