Alle artikelen
Viraal (september 2021 )
De plakfactor Het zal zeven jaar geleden geweest zijn toen ik dit verhaal voor het eerst hoorde van een vage kennis. Zijn neef was op zakenreis in Las Vegas en dronk nog een laatste drankje in de bar toen een aantrekkelijke vrouw op hem afkwam en hem een drankje aanbood. Dat kon hij uiteraard niet weigeren. Verder wist hij niets meer van die avond maar de volgende morgen werd hij wakker in een badkuip met ijs en een briefje waarop stond: ‘beweeg niet maar bel het alarmnummer’. Toen hij de alarmcentrale belde en de situatie uitlegde, kreeg hij de vraag of er bij zijn nek iets uitstak. En dat bleek het geval te zijn. De alarmcentrale wist hem te vertellen dat hij slachtoffer was geworden van een bende die nieren roofde. Hij was dus een nier armer en een illusie rijker. Dit is het openingsverhaal uit het boek De Plakfactor van Dan en Chip Heath. Het gaat over waarom en hoe informatie bij mensen blijft plakken en wat je eraan kunt doen om te zorgen dat jouw informatie daarbij zit. Het verhaal van de nierdiefstal is een plakverhaal. Zonder dat ik je ken, weet ik dat je dit verhaal waarschijnlijk zonder enige moeite kunt doorvertellen aan iemand anders. Wat als we de principes van het blijven plakken op leren toepassen? Hoe zorgen we ervoor dat leren viraal wordt en als een niet nader te noemen virus onze organisaties besmet, zodat werknemers voortdurend aan het leren blijven? Hoe leuk is dat? Hierover gaat dit nummer. En over hoe je op LinkedIn in een poll komt (superleuk experiment!). Over transfer van leren, de Ommetjes-app en het Jerusalema-dansje. En ook over gabbers. Mooie artikelen, waarin we als redactie zelf hebben geëxperimenteerd, maar ook op zoek gingen naar wat ervoor nodig is om leren viraal te krijgen. In die zin sluiten we ons aan bij Malcolm Gladwell, die in zijn boek The Tipping Point drie factoren benoemt die zorgen dat iets op een bepaald moment gebeurt (tipping point): de juiste mensen, de juiste omgeving en de plakfactor. In ons vak lukken de eerste twee vaak nog wel. Althans, we weten dat we goede trainers en leidinggevenden nodig hebben (zie ook het artikel over transfer), maar dat plakken? Behalve voor reclamemakers lijkt het in ons vakgebied niet een factor van betekenis te zijn. Daarom hier de zes ingrediënten uit het boek De Plakfactor: 1. keep it simple, eenvoud dus; 2. verras, onverwacht werkt het beste; 3. concreet, weg met missies en op naar het creëeren van je eigen badkuip met ijs; 4. geloofwaardig, het moet wel een beetje toetsbaar zijn; 5. met gevoel, zorg dat mensen iets voelen bij jouw idee; 6. met een verhaal, storytelling helpt echt! En dan staat niets je in de weg om het leren in jouw organisatie viraal te maken. We wensen je veel leesplezier. Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl INHOUD Praktijk Hoe de TvOO Top 20 viraal ging, Jasmijn Mioch & Willem Masman & Niek de Groot Ommetje, Thaise sekte en Jerusalema, Wat kunnen we ervan leren? Jasmijn Mioch Leren in het wild, Bieke Schreurs en Frank Cornelissen Als een Zwitsers zakmes, Waarom je op sociale media niet alleen maar aandacht moet trekken, Joost Verhoeven Influencers, De betekenis ervan voor HRD, William de Kaste & Willem Masman & Donika Lushtaku & Pleun Lentink Van een gabber kun je leren, Over viraal gaan met een nieuwe bedrijfscultuur, Michaël van Damme Theorie Transfer van training, Jolanda Botke De kunst van samen bepalen wat goed is, Goed werk door opgavegericht teamleren, Freerk Wortelboer & Tom van Oeffelt & Manon Ruijters De veranderaar als ‘patient zero’, Virale organisatieverandering, Thijs Homan Inspiratie De HR-hackaton, HRD-tool, Tom Klomberg Talentenontwikkeling gaat viraal, Ilse Gauthier Verleiden tot leren, Jochem Koole & Wietske van Ierssel Het Pygmalion-effect, Column, Evert Pruis, Jolanda Weiland Podcasts voor L&D, Podcast, William de Kaste
€ 6,95Kleurrijk (juni 2021)
Bridgerton Op Netflix is er een serie die in rap tempo op nummer 1 terechtkwam: Bridgerton. Overigens heb ik geen idee hoe de logaritmes van Netflix werken, want wellicht stond de serie alleen bij mij op 1. Het verhaal is niet zo bijzonder. Het gaat om adellijke dames en heren die een levenspartner zoeken en vinden. De bouquetreeks is er niets bij, want een beetje zoetsappig is het wel. Wat heel fascinerend is aan de serie is dat er door alle lagen, edelen, koningen en bedienden alle kleuren door elkaar lopen. Er zijn dus gekleurde edelmannen en witte bedienden. Zeker door de setting van de 18de-eeuwse kledij werkt dit in eerste instantie heel bevreemdend. Maar dat hield bij mij tijdens de eerste aflevering al op… Want hoe normaal is het eigenlijk dat kleur en verschil niet uitmaken? Bij de aanvang van dit nummer hebben we veel discussie gehad over kleuren, over diversiteit en paradijsvogels. We hebben vooral de gedachte onderzocht hoe het toch kan dat we allemaal anders willen zijn, maar dat anders-zijn soms toch zo moeilijk te accepteren is. Dat het nog steeds niet gewoon is dat vrouwen evenveel verdienen als mannen en dat gekleurde mensen nog steeds moeite moeten doen om niet op kleur, maar op kwaliteit beoordeeld te worden. Misschien ben ik daarom wel zo onder de indruk van deze Netflix-serie, wetende dat de regisseur erg zijn best heeft moeten doen om deze cast bij elkaar te krijgen. De gedachte erachter is dat elke acteur een personage moet kunnen spelen, ongeacht zijn of haar kleur. En dat gevoel is ook echt overgekomen. Ik ben onder de indruk omdat het zo snel gewoon voelde na aanvankelijk ongemak. Dat snelle verdwijnen van het ongemak van een ander beeld dan anders, gun ik elke paradijsvogel en elke organisatie. Hoe mooi zou het zijn als wij als HRD-professionals een Bridgerton konden maken in elke organisatie, waarin het na een week heel normaal zou aanvoelen dat er plek is voor iedereen? In dit nummer vind je daarom ook de praktijkverhalen van organisaties die zich hiervoor inspannen en wat hun ervaring daarmee is. Omgaan met ongemak, dat is te leren denk ik, en als we er echt niet uitkomen, dan is er nog een ruime keuze uit kleurenmodellen die gebruikt worden om de veelal complexe werkelijkheid af en toe te duiden. Kortom voor iedereen wat. En ik? Ik verheug me op de volgende afleveringen van Bridgerton. Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl INHOUD Praktijk Kleurrijk, Waardevol ongemak voor mens en organisatie, Olivia Kramers & Carlo Strijk Diversiteit en inclusie bij het Van Gogh Museum, De kunst van het meten, Marjelle Vermeulen & Brian Doornenbal & Hans van Dijk & Susan Aukema Leren van een ‘vreemde vriend’, Over hoe kunstenaars en wijkagenten samen leren en creëren, Marjon van Gelderen & Arnoud Grootenboer Diversiteit voorbij de hokjes, Marten Bos Kleur bekennen, Column, Jitske Kramer Alle stemmen horen voor een betere wereld, In gesprek met Fonda Sahla, Olivia Kramers & Ria van Dinteren De Trainingsachtbaan, Hrd-tool, Arie Speksnijder Theorie Diversiteit en inclusie in de praktijk, In gesprek met Jacqui Brassey, Olivia Kramers & Ria van Dinteren Een woud van kleuren, Kleurendenken in het ontwikkelen van mensen, teams en organisaties, Jaap Boonstra Welles nietes, Over quota voor vrouwen in topmanagementfuncties, Mijntje Lückerath-Rovers Inspiratie Beweeg naar digitaal, maar niet altijd, Yvette Burger Diversity dividend, een andere kijk op diversiteit, Column, Carlo Strijk Organisatieontwikkeling begeleiden met leerlijn, Els Vernooij & Peter Steenkamer Kleurrijk in de praktijk, Carlo Strijk Dankzij de witte bankman, Column, Leontine Bibo
€ 6,95Feiten (maart 2021)
Feit of fictie? Op 20 januari zat ik aan de buis gekluisterd om de inauguratie te zien van Joe Biden als nieuwe president van de Verenigde Staten. Ik denk dat ik met eigen ogen wilde zien dat het gebeurde. Dat het echt was en niet de zoveelste hoax en fake news. En ja het is gelukt, Biden is de nieuwe president. Ik heb het met eigen ogen gezien. De krant staat er vol mee, dus ik denk dat het feitelijk gebeurd is ;-) De nieuwe president heeft een zware taak. Zijn voorganger was er veel aan gelegen om het denken van de Amerikanen aan het wankelen te krijgen door zijn voortdurende roep om alles wat hem niet beviel nepnieuws te noemen. Niet op feiten gebaseerd en dus niet waar. Corona? Nee dat was er niet. De verkiezingen verloren: nee ook dat klopte niet. En zo kunnen we wel even doorgaan. De New York Times heeft de moeite genomen om alle als nepnieuws bestempelde feiten op een rij te zetten en dat is een hele lange lijst van opmerkingen van de vorige president op Twitter. Als iemand zo lang blijft roepen dat iets niet waar is, ga je er op een zeker ogenblik ook in geloven. En dat miljoenen mensen dat deden, konden we begin januari zien bij de bestorming van het Capitool. Ook in ons vakgebied is er sprake van nepnieuws. Van modellen die feitelijk niet meer juist zijn of van resultaten die toch net niet behaald zijn. Het was een goede training, want dat zeiden de deelnemers. Die soms zelfs gestuurd werden. Leren en ontwikkelen heeft, net als de Amerikaanse president, echte, betrouwbare feiten nodig om haar belang te laten zien aan organisaties. In deze tijd van online werken, doen bedrijven en mensen die goed kunnen schakelen naar de nieuwe realiteit het beter dan mensen die elke morgen opstaan en hopen dat het dan weer als vanouds was. Dus leren en ontwikkelen is van belang, maar dan wel bij een ‘betrouwbare partner’. In ons werk is vertrouwen een belangrijk feit om aan te werken. Of evidence based-praktijken laten zien. Goed meten hoort daarbij, zodat je ook echt kunt zeggen dat het ertoe deed wat je hebt gedaan. En dat je het kunt aantonen. En om er maar wat actuele feiten aan toe te voegen: laten we eens kijken naar het nieuwe online leren… Als er één ding is dat meegevallen is in 2020-2021 is het wel online leren. We willen nog wel terug naar normaal, maar zoals onderzoek (echte feiten) van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO, 2020) aantoont, heeft de nieuwe blended vorm echt zijn voordelen. We moeten dus vooral niet blijven hangen in de discussie online versus offline en vooral beide doen. Dit eerste nummer van 2021 gaat echt over feiten. Over meten, over ertoe doen. En dat is en blijft een mooi streven. De bloemlezing in dit nummer is actuelerer dan ooit en een beter begin van 2021 hadden we ons niet kunnen wensen! Veel leesplezier! Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl Hier kun je het rapport van het NRO terugvinden: https://www.nro.nl/sites/nro/files/migrate/Blended-Learning.pdf. En hier de uitspraken van Trump: https://www.nytimes.com/interactive/2021/01/19/upshot/trump-complete-insult-list.html. INHOUD Praktijk Data en feiten, Wouter Willemsen & Robert Dollevoet & Iris Koolen PSV: data als bron van leren; Interview met Ruud van Elk, Robert Dollevoet & Wouter Willemsen Data is de nieuwe olie, Kirsten Brandt Top 5 van learning tools, Wouter Willemsen Leiderschap ontwikkelen en meten bij OSRAM, Marcel Thierry & Linda Kleijer De valkuil die Kirkpatrick heet; Beland tussen vertrouwen en zeker weten, Diederick Stoel Hrd-tool; Hoe kies je een Learning Record Store? Max Mertens Theorie Digitale fitheid werkend Nederland niet op orde; Interview met denker Martijn Aslander, Iris Koolen & Robert Dollevoet Van onderaf beginnen; Over datagedreven werken in een VUCA-wereld, Danny Oosterveer & Marco Derksen Inspiratie Column; Werkplekleren: 5 moments of need, Alfred Remmits Meer uitzondering dan regel; Good performing teams, Cees van der Zwan Werken aan een futuristische mindset; Interview met Tessa Cramer, Katelijn Nijsmans & Ria van Dinteren Werken met de onderstroom; Leerinterventie in organisaties, Janita Moes
€ 6,95Toekomst (december 2020)
Later als je groot bent Terwijl we opgroeien, krijgen we vaak een verwijzing naar de toekomst waarin alles helder zal worden, we meer zouden mogen en zelf steeds vaker aan het stuur zitten. Zeker als het gaat om eigen ontwikkeling en leren. Terwijl ik dit schrijf, zitten we in de tweede lockdown en ziet het leven en vooral de toekomst er heel spannend en anders uit. De toekomst voorspellen, ook al willen we dat heel graag, blijkt lastig en we gebruiken enorm vaak het verleden als bron. Om er vervolgens achter te komen dat het er toch ook heel anders uit kan komen te zien. Ik heb dan ook een grote bewondering voor mensen die innoveren en daarmee een hele grote stap vooruit nemen, waar de rest van de wereld dan weer jaren achter aan strompelt. Een van mijn helden daarbij is Sugata Mitra een Indische onderwijskundige die het internet zag als middel om veel mensen te laten leren. Ook voor diegenen die niet de beschikking hadden over leraren en scholen, maar wel beschikten over internet. Zijn schools in the cloud zijn wereldberoemd geworden. Kinderen lossen met behulp van internet met elkaar vraagstukken op zonder leraar. Wel met de aanmoediging van een aantal mensen die via beeldbellen zo nu en dan de klas inkomen. Ik heb veel moeten denken aan deze schools in the cloud; immers met al het afstandsonderwijs zijn we ook aan het zoeken naar wat nu de beste manier is om dit vorm te geven. Om aan te geven hoe ons denken zou moeten verschuiven, gebruikte Sugata Mitra een geweldige metafoor, waarbij de eerste auto’s (kijk de afbeeldingen op internet er maar eens op na) precies leken op een paardenkoets. We konden immers niet bedenken wat die motor meer aan mogelijkheden had. De zelfrijdende auto (die we natuurlijk nog niet volledig operationeel hebben) is ook weer een denkverschuiving of paradigmaverschuiving, waarbij de vraag of we daar dan wel in mogen zitten na een gezellig avondje weer een nieuwe toekomstige vraag is, waar we eerder nooit over na hoefden te denken. Enerzijds heb je dus mensen die de veranderingen aan zien komen en soms heel ver vooruit zijn, zoals Sugata Mitra, en anderzijds is er de bijna onmogelijkheid om iets compleet opnieuw te ontwerpen. Omdat we het verleden meenemen in ons denken. Ook in dit nummer blijkt uit veel bijdragen dat we niet veel kunnen zeggen over de toekomst en wat we zouden moeten leren om futureproof te zijn. En toch ergens ben ik jaloers op de Sugata Mitra-kwaliteiten die al 30 jaar geleden op het idee kwam om online onderwijs aan te bieden. Hadden we toen maar geluisterd, dan waren we nu voorbereid geweest. Ik weet wat me te doen staat. Ik ga nu alvast luisteren naar iemand anders met een briljant over-de-top-idee. Want wie weet wat er gebeurt als ik later groot ben. Voor als je niet zo lang wilt wachten: in dit nummer vind je toekomstdenkers, adviezen, onderzoek en meer om zelf alvast mee aan de slag te gaan! Veel leesplezier! Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl INHOUD Praktijk Toekomstbestendig in 5 oefeningen, Interview met Mike Hoogveld, Katelijn Nijsmans & Ria van Dinteren Later is al lang begonnen, Katelijn Nijsmans & Jan Arnoud Ruiter Gevangen in de vrijheid van de straat, Interview met Bram Doolaege, Jan Arnoud Ruiter & Katelijn Nijsmans Windvaantjes in de storm, Hoe je turbulente tijden trotseert, Marianne Eussen Meer lef en innovatie zonder crisis, Egbert Edelbroek & Lennert Böhmer Alles begint met kunnen en willen leren, Petra Tijmstra & Espérance Blaauw Theorie Column, Relaties: that is where the magic happens, Lideweij van der Sluis Safety first, Van risico naar veiligheid in een vernieuwde context, Anne Boon & Wouter Robijn Van comparatieve naar persoonlijke excellentie, In gesprek met Marianne van Woerkom, Jolanda Botke Werken en leren in tijden van corona, Onderzoeksresultaten, Cristel van de Ven De toekomst van organisatieontwikkeling, Inspiratie bieden door spel en speelsheid, Jaap Boonstra Inspiratie Een leeromgeving voor 12.000 medewerkers, Betrekken van medewerkers in het proces van behoeftebepaling tot inrichting, Inge Pool & Manon van der Boom & Stephanie van Rossum Beter bestand tegen crisis, Tjebbe Verwest en Wouter Smit De toekomst is voorspelbaar, Ger Driesen Column, Niet-goed-geld-terug-garantie voor L&D? Sofie Willox
GratisTaal (september 2020)
Taal Afgelopen week was ik op het Wassenaarse strand en had ik mijn eerste livebijeenkomst weer sinds tijden. Heerlijk om weer mensen te zien met benen en geen talking heads meer. Iedereen genoot weer volop van het bij elkaar zijn en de ruimte gonsde van de gesprekken. Toen er een opdracht kwam om iets met elkaar uit te wisselen, wist de groep dan ook niet van ophouden. Wat bij een van de deelnemers de reactie ontlokte: “Toch jammer dat we ze niet even kunnen muten.” We begrepen direct wat hiermee werd bedoeld. Terwijl het drie maanden daarvoor geen gebruikelijk woord was. Net als alle andere covid-19-woorden die we voorbij hebben zien komen. Zoals coronakapsel, quarantinderen (daten via Tinder tijdens quarantaine), hoestschaamte, anderhalvemetersamenleving en meer. Er bestaat zelfs een heus coronawoordenboek dat bijgehouden wordt en waar per dag woorden bijkomen. Het Nederlands leent zich uitstekend voor dit soort nieuwe woorden omdat we steeds nieuwe samenstellingen kunnen bedenken. Dit geeft maar aan dat de taal een levend iets is dat zich steeds doorontwikkelt. Taal vormt onze gedachten en ons brein; als we ergens taal voor hebben, kunnen we het loskoppelen van emoties. Taal regelt ook hoe we omgaan met elkaar, hoe we de geschiedenis beleven en of we al dan niet aan een nieuwe opdracht beginnen op ons werk. We kunnen dezelfde woorden gebruiken zonder het over hetzelfde te hebben. In ons werk merk ik dan ook dat een gezamenlijke taal superbelangrijk is om stappen te zetten. Of het nu gaat over organisatieontwikkeling of samenwerking. Elkaar begrijpen is de basis. Taal vormt de basis van leren. Als we letterlijk elkaars taal niet spreken, hoe kunnen we dan van elkaar leren? In een van de eerdere nummers van TvOO wist columnist Paul Verburgt van taal iets moois te maken en in het bijzonder van managementtaal. Zijn boekje Bazenbargoens is nog steeds één van mijn favorieten. Hij beschrijft de taal die managers en consultants vaak gebruiken – en die in ieder geval weinig duidelijk maakt. Wat te denken van: ‘ik hoor wat je zegt’ (houd je kop!) of ‘mijn besluit staat vast’ (ga weg, laat me met rust) of ‘hoe vind je dat het zelf gaat’ (ik vind dat het niet lekker loopt). In zijn boekje beschrijft hij wat we ermee bedoelen en dat dit vaak niet is wat we zeggen. Volg je het nog? Dus als wij het al niet begrijpen, hoe zit het dan met laaggeletterden en mensen met dyslexie? Vooral in deze tijd waarin we veel digitaal werken en we de lichaamstaal niet meer kunnen zien. Belangrijk dus om aandacht te geven aan alle aspecten van taal. En dat doen we in dit nummer. Veel leesplezier gewenst! Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl Meer over coronataal vind je in het coronawoordenboek op www.taalbank.nl/coronawoordenboek. Inhoud Praktijk Over de grenzen van taal… Marlieke van Grinsven & Olivia Kramers Dansen, denken, doen! Patronen doorbreken en blinde vlekken zichtbaar maken door dans, Peter Rombouts & Jan Pieter van Lieshout Vergroot je impact, Maartje van Bavel Column; Op zoek naar je Engelstalige ik, Esther van Berkel 1 + 1 = 3 Integratie van taal en werkplek versterkt taalvaardigheid, Nina Meilof & Nicole Mol Column; Sekseverschillen ontmaskeren met taal, Ineke Verdoner Programmeren als taalvaardigheid, In gesprek met David Giron, Marlieke van Grinsven Hrd-tool, Hoe bouw je een interne academie die werkt? Judith Barneveld, Matthias Kalwij & Miranda Hoogenhout Theorie De meerstemmige medewerker, Nirav Christophe Column; Taal onder de waterlinie, Mireille Ollivieira Wat je zegt, ben je zelf! Narratieve identiteit in (organisatie) verandering, Marlieke van Grinsven De schoonheid van imperfectie in het werk; Ontrafelen met behulp van een narratieve methode, Martijn van Ooijen & Barbara van der Steen Mentale tijdreis naar je future work self, Inge Brokerhof Inspiratie Column; “Yes we can!” Evelien van der Veen Taal is ook maar een afspraak, Anne Ligtenberg Hoe maak je het werk van de mensen? Werken in een RH Playground, Inge van Nispen Psychologische Veiligheid, Sofie Willox Directeur (m/v/x) gezocht, Over het nut van genderneutraal taalgebruik, Vivien Waszink Een goed gesprek met Iris, Interview met Margot van Leeuwen en Carolina van den Hoven, Olivia Kramers
€ 6,95Pret (juni 2020)
Pret, humor en geluk in crisistijd Alhoewel pret en humor niet op eenzelfde lijn zitten, activeren ze wel belangrijke hersensystemen in ons brein. Daardoor kunnen we leren in lastige omstandigheden als we stress ervaren. Hoe werkt dat nu, zul je denken. Heel simpel is ons brein zo ingericht dat we beloning willen maximaliseren en dreiging zoveel mogelijk uit de weg willen gaan. Dus als er iets op ons afkomt wat stressvol is, zoals COVID-19, een wild dier of een hard rijdende auto, willen we weg. Ditzelfde mechanisme kan ook geactiveerd worden door nieuwe werkzaamheden, veranderingen en het leren van nieuwe dingen. Een gevolg van die dreiging is dat onze prefrontale cortex het opgeeft en niet meer verbonden is met ons limbisch systeem. Dat heeft allerlei vervelende gevolgen. Creativiteit, ons oplossend vermogen en ons vermogen tot samenwerken vermindert. We zien geen oplossingen meer en voelen ons lamgeslagen. En hoe langer het duurt, hoe lastiger het wordt om uit deze impasse te komen. Overigens zijn er ook mensen die een mindset hebben waarbij bij tegenslag juist het tegenovergestelde gebeurt. Die oplossingsgericht worden en uitdagingen zien. Je kunt dus zelf ook nog wel invloed uitoefenen op je eigen gedrag en hoe je omgaat met dreiging. Maar voor iedereen, ongeacht je mindset, zijn er strategieën die je kunt toepassen om tijdens een stressvolle periode de prefrontale cortex juist weer wel te activeren en te gaan leren. We kunnen dat doen door te labelen wat we voelen, dus met een woord aangeven welke emotie we voelen. We kunnen onze prefrontale cortex ook activeren door aan iets anders te denken. En – je voelt hem vast al aankomen – door humor te gebruiken en pret te ervaren. Daarmee komt ons brein weer in de creatieve oplossende stand die we nodig hebben om nieuwe dingen te leren. Humor werkt ook nog eens heel erg belonend voor ons brein, waardoor we positiever kunnen omgaan met wellicht lastige omstandigheden. Tijdens de coronacrisis zien we dat door de gedeelde grapjes en filmpjes op internet. Grapjes en humor zorgen ervoor dat er neurotransmitters vrijkomen die een geluksgevoel geven. En dat gevoel zorgt er dan weer voor dat je in de actie- en leerstand komt. Alle reden dus om in dit themanummer aandacht te besteden aan pret, humor en geluk als manier om beter te leren en wellicht ook te gebruiken in deze verwarrende en stressvolle tijd. We wensen je veel leesplezier toe. Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl Inhoud PRAKTIJK Het kan niet alleen maar leuk zijn! Niek de Groot & Sibrenne Wagenaar Leerplezier door gamification Maarten Molenaar Samen pret maken! Charlotte Langemeijer Basisbehoeftes gaan voor! Pret en humor als prettig gevolg Sasja Dirkse & Angela Talen Maak er een spel van! Spelenderwijs gedragsverandering aanmoedigen Bojan Marcus & Anouk Vermeeren Met een bal kun je zo veel meer! Interview met Rocky Hehakaija Niek de Groot & Ria van Dinteren Dit is geen geintje! Humor in een zakelijke context Jim Morris THEORIE Pret is privé Dajo de Prins Waardevolle flauwekul. Meer dan een lolletje Maurice van Dinther De chief happiness officer Hype of verrijking? Onno Hamburger INSPIRATIE Humor maakt je training licht Karin de Galan “Plezier is een keuze” In gesprek met Michiel Drijber Niek de Groot 4 portretten van chief happiness officers Sibrenne Wagenaar & Niek de Groot Trendcatcher HRD-pretpakket Wouter Reynaert Column Zo PRET-tig is het allemaal niet! Ben Kuiken
€ 6,95Conflict (maart 2020)
Leve het conflict! We gaan vloggen!” roept Wouter, één van onze redacteuren. “En wel elke keer, bij ieder themanummer!” Nog niet iedereen is overtuigd. Maar niemand is tegen het goede idee. Vooral als we naar de ‘nieuwe’ lezer kijken, is het noodzakelijk om nieuwe media te gebruiken om succesvol te blijven. Het inbrengen en uitvoeren van ideeën gebeurt bij ons regelmatig. Het leidt bijna altijd tot een resultaat. En soms ook niet omdat het onuitvoerbaar blijkt. Conflicten levert het zelden op. Maar wel levendige discussies. Wij mensen in het algemeen houden niet van conflicten. Ze kunnen ons zelfbeeld verstoren en onze relaties met andere mensen. Conflicten kosten ook geld. Denk aan ziekte als gevolg van een langlopend verschil van mening of minder presteren doordat mensen zich niet durven uit te spreken. De consequenties op korte termijn (misschien vinden ze mij dom) wegen dan niet op tegen de oplossingen voor de lange termijn. Wat we nodig hebben om beter te leren, presteren en met conflicten om te gaan, is psychologische veiligheid. Amy Edmondson (2019) heeft daar baanbrekend onderzoek naar verricht. Ze ontdekte dat er in een team waarin psychologische veiligheid aanwezig is zelfs meer conflicten zijn dan bij andere teams waarin die veiligheid er niet is. Met als gevolg dat goede ideeën eerder naar voren kunnen komen en kunnen leiden tot betere processen. De voorbeelden die ze aangeeft, overtuigen. Zo geeft een veilige omgeving ruimte om je idee naar voren te brengen, ook al ben je maar voor 40 procent zeker. Hoe fijn is dat? Ook in het presteren van teams blijkt dat bijvoorbeeld diversiteit soms wel en soms niet werkt en dat veiligheid de variabele is die het verschil maakt. De ruimte om plannen, ideeën en suggesties te doen en daarover kunnen discussiëren. Psychologisch veilig betekent geenszins dat we alles prima vinden en tolereren, maar juist als we de veiligheid combineren met hoge standaarden blijkt het een recept te zijn voor beter presteren en innoveren. Dat vraagt wel wat van organisaties waarin met het hoofd boven het maaiveld uitkomen soms gelijk staat met professionele zelfmoord. De rol van de leidinggevende is daarin doorslaggevend, zo blijkt uit Emondsons onderzoek. En er is hoop: steeds meer bedrijven onderscheiden zich door te werken aan leiderschap en de omgeving. Dat kan door te investeren in een feedbackcultuur. We gaan dus de goede kant op, zo blijkt ook uit de bijdragen in dit nummer, en we leren steeds meer hoe conflicten de start kunnen zijn van leren. Ik wens iedereen veel conflicten in een psychologisch veilige omgeving. En die vlogs? Die staan inmiddels op de TvOO-pagina op LinkedIn (www.linkedin.com/company/tijdschift-voor-ontwikkeling-in-organisaties-tvoo). Referentie • Edmondson, A.C. (2019). De onbevreesde organisatie. Creëer psychologische veiligheid op de werkvloer om innovatie en groei te stimuleren. Amsterdam: Business Contact. Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl Inhoud PRAKTIJK Conflict, Robert Dollevoet & Judith Droste Bonje met bazen, Joep Schrijvers Leidt conflict tot leren of andersom? Robert Dollevoet & Judith Droste Conflicten te lijf met provocatie, Adélka Vendl Zonder wrijving geen glans, In gesprek over conflicten bij functiewaardering, Robert Dollevoet & Ria van Dinteren Conflicten en escalatie, Als je het aandurft, is er een wereld te winnen, Maurits Jan Vink THEORIE Conflict versus werkgeluk, Sophie Sisouw de Zilwa & Martijn Burger Olifanten in de boardroom; Conflicterende belangen in het familiebedrijf, Janneke Schenning Conflicten leren hanteren: mission impossible? Martin Euwema Jong geleerd, oud gedaan? Generatieconflicten ontwikkelen en tegenhouden, Aart Bontekoning & Bart Hessing INSPIRATIE Zeven hints voor diversiteit en inclusie, Saniye Çelik Hoe ontwikkel je authentiek zelfvertrouwen? Wees minder bang om fouten te maken, Jacqueline Brassey & Ria van Dinteren Veranderingen succesvol maken, Walter Wittkamp & Norbert Huijzer Hrd-tool; Zien wat je deelnemers zien: eyetracktechniek, Peter Steenkamer
€ 6,95Aandacht (december 2019)
Inhoud Aandacht Aandacht voor aandacht! Olivia Kramers & Ria van Dinteren Aandacht in ‘vloeibare tijden’ Barbara van der Steen & Aart Goedhart Werk is een mooie zenoefening Robert van Gemert Geheugen op de werkvloer: pure noodzaak Rick de Jong Hrd-tool, Aandacht voor ongeschreven regels Léonie van Rijn & Annemieke Figee Op een ander been gaan staan - In gesprek met Joan Nunnely Olivia Kramers & Ria van Dinteren Aandacht voor vrijwilligers in een hospice Dorine Wesel Situational awareness Laura van der Klugt & Rick Mulder Onderzoek Leren: van onbewust naar bewust Robert-Jan Simons Kijken doe je met je brein - In gesprek met Stefan van der Stigchel Olivia Kramers & Ria van Dinteren Impact met nieuwe businessmodellen Jos Arets Zes bouwstenen voor betere inzetbaarheid van medewerkers Eline Steenhuisen & Lea Mazor Inspiratie Bang voor feedback Tom Nijsmans & Dajo de Prins “Mijn hoofd zit daar” - column Jaap Peters Mag ik even jullie aandacht? Olivia Kramers Leren in de ‘flow of work life’ trendcatcher Ger Driesen Wat nou, werkenergie? Cristel van de Ven Van controle naar aandacht Marianne Eussen
€ 6,95Model (september 2019)
INHOUD THEMA ‘MODEL’ (SEPTEMBER 2019) Pragmatisch prutsen met modellen, Jaap van ’t Hek & Leike van Oss Teken je model, Irene de Kroon Zelfkennis op een presenteerblaadje, Kiki Verbeek & Carolien van Welij Modellen, misconcepties en mythes, In gesprek met Clark Quinn, Ger Driesen Wat is jouw favoriete model?, Niek de Groot Napraten over modellen, Niek de Groot & Sibrenne Wagenaar & Wouter Willemsen ONDERZOEK ‘Dit is geen test’, Henriette Lundgren & Rob F. Poell & Brigitte Kroon Favoriete modellen Het achtveldenmodel, Madeleine Koudstaal Favoriete modellen Je eigen model, In gesprek met Marc Coenders, Sibrenne Wagenaar Favoriete modellen Het PPL-model, Brenda Zandsteeg & Marjoleine Heijboer & Marieke Megens & Mieke Korenhof Managementmodellen: wel of niet doen?, Stefan Heusinkveld & Amber van Veen INSPIRATIE Hrd-tool. Welcome onboard!, Orchid Hermsen Modelmatrix Groeien gaat van ‘au’! column, Justus Schoonheim Internationaal netwerken, Els Oosthoek Werkgelukdruk. column, Ger Driesen De wereld van modellen Mag Doutzen Kroes dan op de cover?” Het was een van de vragen tijdens onze redactiebrainstorm over dit themanummer. En wat was er direct veel input naar aanleiding van een oproep op LinkedIn naar favoriete modellen. Elk zichzelf respecterend bureau bleek een eigen leer-, organisatie-, ontwikkel- of managementmodel te bezitten. De grote vraag natuurlijk is of de modellen kloppen, werken en iets bijdragen aan de ontwikkeling van ons vakgebied. Welke favoriet zijn, lees je in dit nummer. Van de 130 inzendingen waren er maar liefst 85 verschillende modellen. Zo veel mensen, zo veel modellen. Zelf heb ik ook favorieten. Een enkel model heb ik zelf ontwikkeld, maar steeds meer kom ik samen met mijn vakgenoten tot de conclusie dat de wetenschappelijke oorsprong niet altijd helder is en de werking ook onzeker. Dat is ook niet altijd nodig. Onze artikelen belichten deze verschillende aspecten. Met titels als Pragmatisch prutsen met modellen en Managementmodellen: wel of niet doen? bestrijkt dit nummer de wereld van de modellen. Conclusie: staar je niet blind op een model maar gebruik het als startpunt voor ontwikkeling en pas het aan. Net als bij de ‘echte’ modellen geldt dat het soms te mooi is om waar te zijn! Al met al heeft dit nummer een prachtig gevarieerd aanbod van modellen met uitleg over wat werkt en waarom het soms ook niet werkt. En hou je niet van al dat leeswerk? Binnenin vind je een heuse centerfold met alle bekende modellen op een rijtje. Je kunt ook starten met het mooi geïllustreerde artikel van onze tekenares Irene de Kroon.
€ 6,95Ruimte (juni 2019)
INHOUD THEMA ‘RUIMTE’ (JUNI 2019) Ruimte voor nieuwsgierigheid, Evert Pruis & Jan Arnoud Ruiter Leren van de ruimte, In gesprek met ESA-directeur Franco Ongaro, Jan Arnoud Ruiter & Ria van Dinteren Ruimte volgens Bernie Glassman, Stef Lauwers Kijk eens over je eigen grenzen, Liesbeth Halbertsma & Jolanda van der Veen Eigen regie, daar zorg je samen voor, Jessica van Wingerden & Janneke Schenning Muzisch werken geeft ruimte, Stannie Driessen & Bart van Rosmalen Ruimte voor professionaliteit, Manon Ruijters & Frank Verborg ONDERZOEK Het spel kan beginnen!, Timon Blok Haal meer uit je training, Karin de Galan & Peter Baggen Wil de echte morele leider opstaan?, Omar N. Solinger Ontwikkelruimte voor teams, Karin Derksen Omgaan met tegenstrijdigheden, Martijn Jansen INSPIRATIE Hrd-tool, François Walgering De cognitieve belastingtheorie, Katrin Naert Trendcatcher column, Ger Driesen Belemmerende gewoontes, doe er iets aan!, Herman Bosman & Alex van Gool Ruimte maken Als ik het woord ruimte zie, denk ik meestal aan fysieke ruimte en wat die voor effect heeft op je werkplezier. In de jaren ‘00 werkte ik in een van de mooiste gebouwen van de provincie Utrecht: Huize Voordaan. Een oud landhuis met een rijke geschiedenis. Het was ooit het buitenverblijf van een rijke familie, een kindertehuis en het Huis van Sinterklaas. Dus ook bij Dieuwertje Blok in het Sinterklaasjournaal kwam het gebouw regelmatig voorbij. Toen ik er kwam werken, stond het nog in de steigers. Er moest nog het nodige verbouwd en ingericht worden, maar het was prachtig. Het consultancybureau waar ik werkte, ontving klanten in het pand, hield er feesten en het hele pand stond in het teken van leren en ontwikkelen. En dat begon al bij binnenkomst. Klanten startten het gesprek steevast met de woorden: “Wat een gave omgeving!” En als ze dan met koffie in de hand achter de flipperkast mochten, was iedereen verliefd op het pand en op het bedrijf, net als ik. Dat er voor leren meer nodig is dan fysieke ruimte, ontdekte ik toen ik aan een nieuwe studie begon. Dat vroeg een geheel andere ruimte van me: ruimte thuis, een studeerkamer, een oppas voor de kinderen en ruimte van werk en leidinggevende, om zo nu en dan eens letterlijk ruimte te kunnen pakken voor mezelf, zodat ik fit bleef voor de studie. Die ruimte vond ik dan weer niet in het landhuis, maar op een andere werkplek. Voor dit nummer zijn we niet alleen op zoek gegaan naar fysieke en leerruimte, maar kwamen we ook in aanraking met leren van de ‘echte’ ruimte, de ‘ruimte’ van muzische vorming, ruimte om geen muren te hebben. En om collega Ans Grotendorst maar aan te halen: ruimte om te leren van het werk. En meer. Toen we startten met dit thema dachten we dat het lastig zou zijn om ruimte in verbinding te brengen met leren. Wat wij van dit nummer hebben geleerd, is dat ruimte alles te maken heeft met leren, maar dat dit wel verschillende verschijningsvormen kent. Die andere verschijningsvorm hebben we direct toegepast op dit nummer. Vanaf nu geen promoties meer en onze rubriek wetenschap is veranderd in onderzoek. Immers, ook praktijkonderzoek of onderzoek in de organisatie zelf kan waarde hebben om te delen via TvOO – en dat is wat we gaan doen. Mocht het zo zijn dat er interessant onderzoek is gedaan dat past bij het thema, dan vind je dit terug in het themakatern. En, om nog even terug te komen op die fysieke ruimte, het helpt wel om op een mooie plek te werken waar je vakgenoten kunt ontmoeten. Al zijn die met alle flex- en nomad-werkplekken inmiddels schaars geworden. Gelukkig is er dankzij de ruimtevaart gps en vinden we elkaar toch nog! Ria van Dinteren hoofdredactie, hoofdredacteur@tvoo.nl
€ 6,95
