Alle artikelen
EXAMENS (februari 2019)
INHOUD EXAMENS 2019-01 Stroomkringschema's examineren met practicum, computer of papier, Marieke de Back, Romy Noordhog & Hans Kuhlemeier Educational data forensics, Sebastiaan de Klerk, Sanette van Noord, Christiaan van Ommering, Kirsten Vegt, Anouk Mulder & Kees Boonman toetsen analyseren: Moet dat per se? Chantal de Koster Formatief datagebruik in scholen: Het proces ontrafeld, Wilma Kippers Uit de praktijk: Het nieuwe toetslandschap, Veronica Bruijns In gesprek met examenfunctionarissen: Marjolein Soeteman, Ad de Jongh & Alex van de Kerkhof Terecht of niet? Een broek met eem strakke pijp en een ruime pijp, Ton Lamers Gastcolumn: Werken aan toetsbekwaamheid is werken aan kwalitatief (nog) beter onderwijs, Tamara van Schilt-Mol Klopt dit wel? Bij een toets met open vragen krijgt de kandidaat niets cadeau, Evelyn van de Veen & George Moerkerke Gezien en gelezen, Ad de Jongh Literatuur en Agenda Alles voor een betere kwaliteit Desirée Joosten-ten Brinke Er ligt weer een mooi gevuld nummer van Examens voor u. We hopen dat u met de artikelen en rubrieken meer te weten komt over hoe de kwaliteit van toetsen en examens verhoogd kan worden. Het hoofdartikel is van Marieke de Back, Romy Noordhof en Hans Kuhlemeier. Zij hebben onderzocht of het mogelijk is om dezelfde kwaliteit van een examen te realiseren bij verschillende afnamemodi, te weten een practicum, een papieren toets of een digitale toets. Dit onderzoek is gestart vanuit een vraag naar meer efficiëntie. Digitaal toetsen kan bijdragen aan meer efficiëntie, maar biedt ook andere mogelijkheden tot fraude. Door examendata te analyseren kunnen afwijkingen in examens gevonden worden die mogelijk op examenfraude duiden. Het artikel van Sebastiaan de Klerk en collega’s legt uit hoe dit werkt. Om de kwaliteit van toetsen te verhogen is het belangrijk dat de toetsen na afname en voor het vaststellen van de uitslag geanalyseerd worden. Maar zijn toetsen die door docenten geanalyseerd worden ook daadwerkelijk beter dan toetsen waarbij de docenten niet analyseren, of speelt de houding van de docenten ten aanzien van analyse hier nog een rol bij? Een antwoord op deze vraag kunt u lezen in het artikel van Chantal de Koster. In dit nummer kunt u ook de samenvatting lezen van het proefschrift van Wilma Kippers. Vlak voor het afronden van haar proefschrift over het gebruik van formatieve data in het voortgezet onderwijs overleed zij door een tragisch ongeluk. Haar begeleiders en de Universiteit Twente hebben het mogelijk gemaakt dat haar kennis verspreid kan worden. Naast de artikelen vindt u zoals gewoonlijk ook weer de verschillende rubrieken: Uit de Praktijk, de gastcolumn van Tamara van Schilt-Mol, Gezien en gelezen, Klopt dit wel?, Terecht of niet…? Deze laatste rubriek wordt al jaren geschreven door Ton Lamers. Ter afronding van deze redactioneel, een uitnodiging van hem om specifieke verzoeken in te sturen: "De laatste maanden word ik (Ton Lamers) via verschillende communicatiekanalen steeds vaker aangesproken door professionals die in het hoger onderwijs werkzaam zijn. Ze geven aan dat ze het jammer vinden dat een bepaalde kwestie of zaak die heel geschikt zou zijn voor deze rubriek niet besproken is. Welnu, omdat ik, weliswaar gesteund door de redactie, ook niet overal tegelijk kan kijken en ook mijn eigen voorkeuren heb, nodig ik de lezers graag uit om specifieke verzoeken dienaangaande aan mij te sturen. Ik zal altijd laten weten of ik en onderwerp zal behandelen en zo niet, ook waarom niet." Ik wens u weer veel leesplezier!
€ 6,95EXAMENS (november 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-04 Peerfeedback: verlichting of hobbel voor studenten? Martin de Ruiter Formatief toetsen in de lerarenopleiding, Gerdineke van Silfhout Uitgelicht: de functieprofielen en het register van de Nederlandse Vereniging voor Examens, Irene Biemond en Ashra Sugito Uit de praktijk – Toezichtvakantie? Een andere aanpak werkt beter, Annie Kempers-Warmerdam Terecht of niet: net niet Gastcolumn Klopt dit wel? Toetsvragen met constructiefouten zijn een doodzonde, Silvester Draaijer De NVE: weg ermee? Wesley van ’t Hof Gezien en gelezen Literatuur en agenda Laatste nummer van de vijftiende jaargang Het vierde nummer van EXAMENS van deze jaargang is het laatste nummer van de vijftiende jaargang. Totaal zijn er 60 afleveringen in al die jaren verschenen. Het bewijst dat EXAMENS in een behoefte voorziet en nog steeds springlevend is. Door de verscheidenheid van artikelen en rubrieken heeft het tijdschrift voor allen die bij het examenproces betrokken zijn wat te bieden. En wie al die artikelen nog eens na wil lezen of een bepaald artikel wil raadplegen kan als abonnee terecht op de website van EXAMENS (www.E-xamens.nl). In dit nummer hebben we twee artikelen opgenomen over feedback. Deze artikelen sluiten zeker aan bij het redactioneel van de hoofdredacteur in het vorige nummer waar zij sprak over de feedbackcultuur. Het eerste artikel is van Martin de Ruiter en gaat over ‘Peerfeedback: verlichting of hobbel voor studenten?’. Het tweede artikel is van Gerdineke Siflhout en gaat over ‘formatief toetsen in de lerarenopleiding’. Het derde artikel gaat over de functieprofielen van de Nederlandse Vereniging voor Examens en het register daarvoor. Het is geschreven door Irene Biemond en Ashra Sugito. Daarnaast treft u de vaste rubrieken aan. Vanaf dit nummer zal de column worden verzorgd door Tamara van Schilt. Haar eerste column is getiteld ‘Toets in de geest van toetsen’. In ‘Terecht of niet’ treft u een beschrijving aan van een casus over een kandidaat uit het middelbaar beroepsonderwijs die is gezakt op een verschil van 0.017 punt. Hoe bizar kan het al dan niet slagen voor een examen voor de betrokken kandidaat uitpakken! En verder in de rubriek ‘Uit de praktijk’ een bijdrage van ons redactielid Annie Kempers-Warmerdam over het toezicht op de examens (en het onderwijs) en dat naar aanleiding van de commotie in examentijd rondom het ongeldig verklaren van een groot aantal examens afgelegd op het vmbo in Maastricht. Verder de rubriek ‘klopt dit wel’ met een bijdrage van Silvester Draaijer over toetsvragen met constructiefouten en in ‘Gezien en gelezen’ wordt aandacht besteed aan het examenverslag 2018. In dit nummer mist u het interview. Helaas is de redactie niet in staat geweest om voor dit nummer tijdig het interview af te nemen. Soms laten agenda’s van degene die we willen interviewen en redactieleden zich niet sporen. Kortom in deze laatste aflevering van de vijftiende jaargang is er voor elke lezer wel iets van zijn gading te vinden. De redactie wenst u veel leesplezier en op voorhand al een voorspoedig 2019, waarin we starten met de zestiende jaargang en op de ingeslagen weg zullen doorgaan.
€ 6,95EXAMENS (september 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-03 Op weg naar een vernieuwde rapportage van examenprestaties aan scholen, Hans Kuhlemeier, Lody Smeets en Arjen Galema Borgen? Zo doe je dat! Dhara de Nobel, Ineke Luyk, José Sagasser en Thea van Rooijen Inzicht in de kwaliteit van (digitale) toetsen, Sjoerd Lindenburg, Rik Vangangel en Gemma Corbalan Uit de praktijk – Examens in de kranten, Ad de Jongh Cito 50 jaar: terugblikken en vooruitkijken. Een gesprek met Anton Béguin, Ad de Jongh Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt dit wel? NVE Gezien en gelezen Literatuur en agenda Het geven van feedback Voor u ligt een nieuw nummer van Examens. Zodra ik het nieuwe nummer in de brievenbus zie liggen, ben ik benieuwd naar de inhoud. Als redactie hebben we alle artikelen alweer enige tijd geleden een of meerdere keren gelezen en van feedback voorzien, maar het is altijd weer leuk om de artikelen in hun uiteindelijke vorm terug te zien. Het geven van feedback blijft een kunst apart. Hoe zorg je ervoor dat de feedback die je op een artikel geeft op de juiste wijze overkomt? Het geven van schriftelijke feedback is leuk om te doen. Ten eerste omdat het interessant is om te lezen waar de schrijver mee bezig is geweest, maar ten tweede omdat het een uitdaging is de juiste toon te vinden voor de feedback. We hopen dat de auteurs die bijgedragen hebben aan dit nummer dit weten te waarderen. Drie artikelen vormen de body van dit nummer. Hans Kühlemeier, Lody Smeets en Arjen Galema hebben de eindexamens van een aantal vakken aan een nader onderzoek onderworpen. De examens worden namelijk door docenten weer gebruikt als lesmateriaal en daarbij willen docenten, indien mogelijk, een koppeling maken tussen de vraagvorm en een verondersteld beheersingsniveau. In dit artikel kunt u lezen in hoeverre dat mogelijk is. Het onderzoek draagt bij aan de vraag van scholen om feedback te ontvangen op de resultaten van de afgenomen examens om zodoende onderwijs op maat te kunnen geven. In het tweede artikel laten Dhara de Nobel, Ineke Luyk, José Sagasser en Thea van Rooijen zien hoe zij het KIT-instrument geschikt hebben gemaakt voor examencommissies, zodat het gebruikt kan worden bij het borgen van toetskwaliteit. Met betrekking tot die toetskwaliteit, en dan met name in de context van digitaal toetsen, hebben Sjoerd Lindenburg, Rik Vangangelt en Gemma Corbalan van de Universiteit Utrecht een onderzoek uitgevoerd dat beschreven wordt in het derde artikel in dit nummer. In onze interviewreeks, een interview met Anton Béguin, directeur Centrale toetsen en examens van het jubilerend Cito. Anton kijkt terug op het 50-jarige bestaan, maar kijkt ook vooral vooruit. De redactie feliciteert Cito van harte met dit lustrum! In het kader van de eindexamens, informeert Ad de Jongh ons in Uit de praktijk over wat twee kranten in de examenperiode hebben gepubliceerd. De gastcolumn is dit keer van Reggie Berkers, docent bij Fontys lerarenopleiding in Sittard. In haar gastcolumn een inkijkje in een lesdag waarin de docent een digitale formatieve toets wilt inzetten. Ton Lamers voorziet ons weer van een juridisch advies. Dit keer over het wel of niet tentamen doen buiten de tentamenperiode. In Gezien en gelezen een review van de HO-editie van Toetsrevolutie en Misconcepties geeft u nog wat stof tot nadenken. Kortom, genoeg informatie om tot u te nemen.
€ 6,95EXAMENS (mei 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-02 Een uitnodigend toetsbeleidskader, Petra Bulthuis en Lud Overkamp Toets- en itemanalyse; naar een breder gebruikt, Inge Lauret en Harry Molkenboer De prijs voor Examens 2017 toegekend aan D-PAC, Ad de Jongh Coachhond bij het afleggen van Examens, Liesbeth Kieboom Uit de praktijk – De handen ineen om te leren van toetsen, Martijn Leenknecht In gesprek met examenfunctionarissen – Paul van der Molen, normeringsdeskundige bij Cito, Ad de Jongh Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Diversiteit Voor u ligt de tweede aflevering van de vijftiende jaargang van EXAMENS. De eindexamenperiode voor de leerlingen uit het voortgezet onderwijs zal binnenkort afgelopen zijn. Veel lezers zullen daarbij betrokken zijn: als examinator, als corrector of misschien als ouder. Voordat examens afgelegd kunnen worden, moeten nogal wat activiteiten door allerlei functionarissen en organisaties worden verricht. In ons tijdschrift besteden we er aandacht aan in artikelen, door er in de vaste rubrieken op in te gaan, door interviews. Al die activiteiten staan borg voor een diversiteit aan bijdragen in het tijdschrift. Zo ook weer in dit nummer. Diversiteit is in dit nummer duidelijk te zien. Het artikel ‘Een uitnodigend toetsbeleidskader’ van Bulthuis en Overkamp is beleidsmatig van aard en geeft aan welke acties een onderwijsinstituut door het gehele jaar moet nemen op het gebied van toetsing en examinering om kwaliteit van toetsing te realiseren. Het artikel ‘Toets- en itemanalyse: naar een breder gebruik’ van Lauret en Molkenboer gaat in op de analyse van toetsen en toetsitems ook met als doel de kwaliteit van de toetsen te verhogen. Liesbeth Kieboom beschrijft de inzet van de coachhond bij het afleggen van examens. Een gecertificeerde coachhond ondersteunt het algemeen welzijn van examendeelnemers vooral wanneer zij examenvrees hebben. In dit nummer besteden we ook nog aandacht aan de winnaars van de Prijs voor Examens, het D-PACteam van de universiteiten van Antwerpen en Gent en het imec. We hebben hen aan het woord gelaten over wat zo’n prijs voor impact heeft, zowel voor de winnaars als voor het project waaraan zij werken. En natuurlijk zijn er weer de vaste rubrieken: ‘Uit de praktijk’, waarin Martijn Leenknecht beschrijft hoe er van toetsen geleerd kan worden en ‘Terecht of niet’ waarin Ton Lamers over procederen tegen een besluit van de examencommissie schrijft. Verder zijn er een column, de rubriek ‘Gezien en Gelezen’ en de rubriek ‘Literatuur en Agenda’. In ‘Examenfunctionarissen aan het woord’ deze keer een interview met Paul van der Molen, normeerder bij Cito. Na afname van de examens volgt het proces van normeren. Waarschijnlijk zullen er in de periode dat u het blad leest weer de nodige persberichten over de examens en de normering ervan verschijnen. Het is informatief om bij het lezen van dergelijke berichten wat meer te weten over het proces van normeren. Paul van der Molen geeft ons die inkijk. Kortom, een diversiteit aan onderwerpen speelt in deze aflevering van EXAMENS een grote rol. De redactie wenst u weer veel plezier bij het lezen.
€ 6,95EXAMENS (februari 2018)
INHOUD EXAMENS 2018-01 Beoordelen van conceptgebruik in een nieuwe context, Anne Hemker en Michiel Waltman De integratie van Assessment for Learning in de dagelijkse onderwijspraktijk. Het belang van transformationeel leiderschap. Een voorbeeld uit het basisonderwijs, Marieta Rosendaal, Diana Baas en Jos Castelijns Uit de praktijk – Instrumenten en procedures gebruikt door examencommissies bij de implementatie van hun 10 kerntaken, Elissaveta Radulova en Robin Dirix In gesprek met examenfunctionarissen – Martine Pol-Neefs, inspecteur Hoger Onderwijs, Harry Molkenboer en Desirée Joostenten Brinke Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Transparantie voorop In dit nummer een open interview met Martine Pol-Neefs. Zij is inspecteur bij de Onderwijsinspectie voor het Hoger Onderwijs. De Inspectie heeft effectief toezicht hoog in het vaandel staan en daarvoor is een goed contact met en openheid naar betrokkenen in het hoger onderwijs van groot belang. In dit interview laat Martine zien wat de taak is van de Onderwijsinspectie en op welke wijze zij daar invulling aan geeft. Een van de taken was een onderzoek naar de kwaliteit van de examencommissies wat in 2015 geresulteerd heeft in het rapport ‘Verdere versterking’. In dit rapport wordt een overzicht van vijftien kerntaken van examencommissies gepresenteerd. Voor deze kerntaken hebben Elissaveta Radulova en Robin Dirix voor hun werk in de examencommissie van de Faculty of Arts and Social Sciences (FASoS) van de Universiteit Maastricht verschillende instrumenten ontwikkeld. In dit nummer van Examens geven zij een kijkje in hun keuken. Zij beschrijven op welke manier zij instrumenten hebben vormgegeven, zodat zij de kwaliteit van de diploma’s effectief kunnen borgen. De rubriek Terecht of niet? Gaat ook om transparantie. En dan wel om transparantie bij de inzage. Studenten hebben het recht om hun werk in te zien. Maar wat betekent dat nu precies? Ton Lamers geeft ons inzicht in hoeverre schriftelijke examenwerk van een student met de aantekeningen van de examinator en de beoordelingsformulieren beschikbaar moeten zijn voor inzage. Ook transparantie over de werkwijze bij het tot stand komen van de eindexamens voor het vak maatschappijwetenschappen. Dit vak heeft vanaf augustus 2017 landelijk een nieuw eindexamenprogramma voor havo en vwo. Hierbij wordt gewerkt met de concept-contextbenadering, wat inhoudt dat leerlingen vakspecifieke concepten moeten kunnen gebruiken in wisselende contexten. Anne Hemker en Michiel Waltman hebben onderzocht wat de valkuilen zijn voor leerlingen bij deze benadering en hoe dat in examenvragen tot uiting komt. Hun onderzoek heeft geleid tot aanbevelingen voor taakconstructie voor dit vak. Marita Rosendaal, Diana Baas en Jos Castelijns geven met hun artikel inzicht in welke mate leraren transformationeel leiderschap ervaren bij het integreren van Assessment for learning in hun onderwijspraktijk. Transformationeel leiderschap houdt een dusdanige betrokkenheid in tussen leiders en hun volgers, dat zij elkaar motiveren. De leider draagt niet alleen een visie of opvatting uit, hij geeft ook openheid over de beweegredenen áchter de visie. Deze transparantie en betrokkenheid lijkt een positief effect te hebben. Verder wordt in de rubriek Klopt dit wel? inzicht gegeven in de noodzaak om te corrigeren voor de raadkans bij meerkeuzevragen. Saskia Wools houdt in haar laatste gastcolumn een pleidooi om kennis over toetsing en het gebruik van resultaten breed te delen. Daar sluit ik me als hoofdredacteur van Examens volledig bij aan. Wilt u uw kennis delen? Examens houdt zich aanbevolen om dit voor u te doen via het tijdschrift.
€ 6,95EXAMENS (november 2017)
INHOUD EXAMENS 2017-04 Maken toevoegingen van de vakverenigingen op de correctievoorschriften het CSE VO betrouwbaarder? Hans Kuhlemeier, Stefan Boom, Hugo Gitsels en Uriël Schuurs Ongelijke kansen in het onderwijsprocesrecht, Ton Lamers Cijfers en motivatie van leerlingen in de gymles, Christa Krijgsman, Lars Borghouts, Jan van Tartwijk, Tim Mainhard, Leen Haerens Beoordelaars meer op één lijn door gerichte feedback, Jan Adema en Alex Stolwijk Uit de praktijk – De examensurveillant als gastvrouw, probleemoplosser en poortwachter, Sienie Witke In gesprek met examenfunctionarissen – Els Kuijper, voorzitter Beroepencommissie Deelnemers ROC Zadkine, Ad de Jongh en Rena Punt Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Redactioneel Ondanks dat de centrale examens voor de zomervakantie zijn gehouden blijven de examens ook na de vakantie regelmatig het nieuws beheersen. Zo hebben we de afgelopen tijd berichten kunnen lezen over een kandidate die vond dat zij voor het examen Frans een te laag cijfer had gekregen en daardoor gezakt was. Ze begon een rechtszaak om een hoger cijfer te krijgen omdat ze meende dat ze door fouten in het examen benadeeld was. De rechter wees haar eis af. Het is natuurlijk voor de betrokkene wrang dat zij gezakt is. Haar voornemen om naar het hoger onderwijs te gaan, werd daardoor gedwarsboomd. Normeren van examens gebeurt zorgvuldig, maar het is wel lastig om dit proces aan de kandidaten (en wellicht ook aan anderen, niet direct betrokkenen) duidelijk te maken. Uit dit voorbeeld blijkt dat juridisering van de samenleving ook de wereld van de examens heeft bereikt. In ons tijdschrift besteden we er elke aflevering aandacht aan in de rubriek ‘Terecht of niet’. Cases die in deze rubriek behandeld worden, zijn leerzaam voor al diegenen die bij beslissingen rondom examens betrokken zijn. In deze aflevering wordt aandacht besteed aan factoren die van invloed kunnen zijn op het nemen van beslissingen rondom de centrale examens. Zo beschrijven Hans Kuhlemeier, Stefan Boom, Hugo Gitsels en Uriël Schuurs een onderzoek waarin zij nagaan of de toevoegingen van de vakverenigingen van docenten op de correctievoorschriften het Centraal Schriftelijk Examen Voortgezet Onderwijs betrouwbaarder maken. Jan Adema en Alex Stolwijk beschrijven aan de hand van de toets voor projectmanagers van IPMA of de correctoren na gerichte feedback meer of minder op één lijn komen. Christa Krijgsman, Lars Borghouts, Jan van Tartwijk, Tim Mainhard en Leen Haerens schrijven over de relatie tussen cijfers en motivatie van leerlingen in de gymles. Ton Lamers kennen we in dit tijdschrift als de vaste auteur van de rubriek ‘Terecht of niet’. Deze keer schrijft hij niet alleen deze rubriek, maar ook het artikel ‘Ongelijke kansen in het onderwijsprocesrecht’, waarin we een inkijk krijgen in de keuze die de wetgever heeft gemaakt voor processuele ongelijkheid en de gevolgen daarvan. Naast deze artikelen treft u natuurlijk de vaste rubrieken aan: in de rubriek ‘Uit de praktijk’ wordt ingegaan op eisen die aan de examensurveillant gesteld worden, met name bij het afleggen van digitale examens. In de rubriek “Klopt dit wel’ wordt ingegaan op het stellen van strikvragen en dan met name of je met strikvragen het kritisch denken kunt toetsen. Verder zijn er ‘de column’ en ‘gezien en gelezen’. Een aantal van de lezers heeft de lezersenquête ingevuld. De resultaten daarvan worden momenteel verwerkt. In het eerste nummer van 2018 zal verslag van de uitkomsten worden gedaan. Mocht u nog willen reageren dan zien wij uw suggesties alsnog graag tegemoet. De redactie wenst u veel leesplezier met het laatste nummer van de veertiende jaargang.
€ 6,95EXAMENS (augustus 2017)
INHOUD EXAMENS 2017-03 Is de praktijk van de tweede correctie van het CSE VO verbeterd? Hans Kuhlemeier en Paul van der Molen Studenten als partners bij toetsing, Veronica Bruijns Kwantitatieve analyse van een Toetsprogramma, Jaap Dronkers, Ellen de Kwant, Cas Kruitwagen en Liesbeth Baartman Over het werk van prof. Dr. Janke Cohen-Schotanus, Harry Molkenboer Uit de praktijk – Een keurmerk voor toetslocaties, Annie Kempers-Warmerdam In gesprek met examenfunctionarissen – Irene Rispens, manager van de Academie Gezondheidszorg Saxion, Karin Gerritsen-van Leeuwenkamp en Harry Molkenboer Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en Gelezen Literatuur en Agenda Een goede start van het nieuwe studiejaar Desirée Joosten-tenBrinke Het nieuwe studiejaar is begonnen. Leerlingen, studenten en docenten gaan vol nieuwe energie aan de slag om er weer een mooi jaar van te maken. Dit betekent voor sommigen een volledig nieuwe start, bijvoorbeeld een nieuwe studie met nieuwe docenten in een nieuwe omgeving en voor anderen een mogelijkheid om het dit jaar eens anders te gaan doen. Heeft u in de zomer ook mooie ideeën uitgewerkt? Mogelijk heeft u een paar maanden geleden, net voor de zomer, ook weer zitten zuchten en steunen achter de bergen nakijkwerk en bedacht dat dat komend jaar echt anders moet. Maar hoe? Heeft u er wel eens over nagedacht om de studenten te gaan betrekken bij het beoordelen? Veronica Bruijns laat in dit nummer van Examens zien dat het betrekken van studenten bij het ontwikkelen, uitvoeren en beoordelen van toetsen ervoor kan zorgen dat studenten beter inzicht krijgen in de criteria, er meer ruimte ontstaat voor feedback en dat studenten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun leerresultaten. En mogelijk levert het betrekken van studenten u als docent tijdwinst op. Gebrek aan tijd speelde ook een belangrijke rol in de discussie over de tweede correctie bij de centraal schriftelijke examens in het voortgezet onderwijs. Tijdgebrek was volgens docenten namelijk een van de oorzaken dat twee derde van de docenten in 2011 de tweede correctie niet volledig uitvoerde. Hans Kuhlemeier en Paul van der Molen hebben onderzocht of de correctiepraktijk de afgelopen jaren is verbeterd. In hun artikel presenteren ze hun onderzoek en de reactie van de Staatssecretaris op de gevonden resultaten. In de rubriek Gezien en gelezen kijken we ook nog even terug op de examenperiode. Ad de Jongh heeft de verslaggeving van de examens door twee kranten gevolgd. Komend jaar kunt u ook, samen met uw collega’s, aan de slag gaan met het analyseren van de kwaliteit van uw toetsprogramma. Of voortbouwen op de ontwikkelingen die u daarbij al ingezet heeft. Prof. Dr. Janke Cohen-Shotanus heeft de afgelopen jaren vele hogescholen en universiteiten bezocht en de docenten inzicht gegeven in het effect van toetsen op het leergedrag van studenten. Harry Molkenboer zocht haar op en presenteert in dit nummer haar ideeën over toetsen en beoordelen. Samen met het artikel van Jaap Dronkers en collega’s over het kwantitatief analyseren van een toetsprogramma levert dit mogelijk weer voldoende ideeën op om het nieuwe studiejaar vorm te geven. Neemt u trouwens toetsen af op specifieke toetslocaties? Dan is het artikel over het certificering van toetslocaties van Annie Kempers-Warmerdam zeker interessant. Deze Uit de praktijk geeft u inzicht in de eisen die aan toetslocaties gesteld worden voordat ze als toetslocatie gecertificeerd kunnen worden. Verder kunt u zich natuurlijk weer laten inspireren door Ton Lamers, die ons meer uitleg geeft over het begrip cum laude, door Saskia Wools met haar gastcolumn over de toekomst van centrale examens en door Jolanda Soeting in de rubriek Klopt het wel over het bepalen van cesuur?
€ 6,95EXAMENS (mei 2017)
INHOUD EXAMENS 2017-02 Uitslagbepaling beroepsgerichte programma’s vmbo vanaf 1 augustus 2016, Jacqueline Kerkhoffs Digitaal toetsen van Engineering Lesstof, Celine Goedee, Meta Keijzer-de Ruijter en Erik Offerman Het belang van scholing voor professioneel beoordelen. Over beoordelaarscompetentie, self-efficacy in beoordelen en het geven van duurzame summatieve feedback, Piet Koppejan De student als actief subject in oordeelsvorming, Nitie Mardjan Uit de praktijk – Examens nakijken: streng, soepel of precies goed, Marieke Wensing In gesprek met examenfunctionarissen – Marco van Heck, examensecretaris, Ad de Jongh en Alex van de Kerkhof Redactioneel Terecht of niet....? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en Agenda Examentijd - een spannende tijd Op dit moment (eind mei) zijn de examens voor het voortgezet onderwijs in volle gang. Vele duizenden kandidaten doen examen voor het vmbo, havo en vwo. Deze tijd wordt door velen als spannend ervaren. Natuurlijk allereerst door de kandidaten. Zullen zij het felbegeerde diploma behalen? En dan natuurlijk ook door de ouders, die met hun ‘examenkinderen’ in deze tijd intensief meeleven. Maar ook door docenten en zeker door de docenten die als examinator optreden. Voor hen is de uitslag een kroon op het werk (wanneer hun kandidaten slagen) of een deceptie wanneer veel van hun kandidaten zakken voor het examen. EXAMENS heeft in deze spannende examentijd een paar spannende artikelen over examinering. Jacqueline Kerkhoffs legt ons de nieuwe uitslagbepaling voor de examens in het vmbo uit, zoals die al vanaf 1 augustus 2016 geldt en nu door een groot aantal kandidaten en examinatoren ervaren zullen worden. Marieke Wensing gaat in op het corrigeren van examens. Zij vraagt zich af of er streng, soepel of precies goed gecorrigeerd moet worden. Door examinatoren die het werk van kandidaten nakijken wil dat wel eens als dilemma ervaren worden ondanks de correctievoorschriften die bij de examens aangeleverd worden. En dan treft u in de rubriek ‘In gesprek met examinatoren’ een interview aan met een examensecretaris, de man die niet alleen tijdens de examens maar ook daarvoor en daarna de nodige activiteiten moet ontplooien. Kortom, drie bijdragen in dit nummer staan direct in relatie met deze spannende examentijd. Verder geven Celine Goedee en Meta Keijzer-de Ruijter ons een inkijkje in het digitaal toetsen van Engineering lesstof: een interessante beschrijving van hoe op de Technische Universiteit Delft digitaal getoetst wordt. Piet Koppejan beschrijft een onderzoek over het belang van professioneel beoordelen. Hij schrijft daarin over beoordelaarscompetenties en in het bijzonder over de rol van self-efficacy bij beoordelen. En natuurlijk treft u ook weer de vaste rubrieken aan: Terecht of niet, de column, Klopt dit wel, Gezien en gelezen. Kortom, er is in deze enerverende tijd weer voor iedereen wat van zijn gading; de ene bijdrage zal spannender zijn dan de andere. Dat oordeel laten we graag over aan u. De redactie vraagt van u nog een oordeel. En wel een oordeel over ons tijdschrift. Via de nieuwsbrief heeft u de lezersenquête kunnen invullen. Mocht u dat nog niet gedaan hebben dan vraagt de redactie u dat alsnog te doen. We hechten veel waarde aan uw oordeel en kijken er met spanning naar uit. Beschouw het als een ervaringsmeting. Met de uitslag van die meting (en ons rapportcijfer) en uw op- en aanmerkingen over het tijdschrift kunnen we de kwaliteit van de inhoud van het tijdschrift verder verbeteren.
€ 6,95EXAMENS (februari 2017)
INHOUD EXAMENS 2017-01 Oppassen met hergebruik van tentamenvragen, Harry Molkenboer en Annie Kempers Competenties kwaliteitsvol beoordelen met D-PAC, Roos van Gasse, Renske Bouwer, Maarten Goossens, Sven De Maeyer Tevredenheidsmeting als instrument voor kwaliteitsverhoging, Ad de Jongh Uit de praktijk – Praktijkexamens Monteur Mobiele Werktuigen, René Koerhuis In gesprek met examenfunctionarissen – Bruno Dankloff, gecommitteerde namens de Examenkamer, Annie Kempers en Alex van de Kerkhof Bindend afwijzend studieadvies, in één jaar erop of eronder Gastcolumn: Toetsrevolutie Moeilijkere vragen moeten meer punten opleveren dan de makkelijke vragen in een toets NVE 1866-2016 150 jaar staatsexamens Literatuur en agenda Van paarsgewijs beoordelen naar puntentoekenning en fraude Afgelopen weken beoordeelde ik onderzoeksverslagen van studenten. In deze verslagen beschrijven de studenten hun onderzoek naar verschillen en overeenkomsten tussen twee onderwijssectoren ten aanzien van verschillende, zelf te kiezen, toetsaspecten. Aan de hand van deze verslagen beoordelen we of de studenten hun onderzoek goed op papier kunnen zetten. De vraag daarbij is “wat is goed?”. Om dat voor de studenten en voor mij en mijn collega-beoordelaars helder te maken, hebben we een rubric ontwikkeld. Een instrument dat steeds vaker ingezet wordt voor formatieve en summatieve doeleinden en waarover in Examens al een aantal keer is gepubliceerd. In deze rubric staan de criteria die de basis vormen voor de beoordeling. In dit nummer van Examens kunt u inzicht krijgen in een andere manier van beoordelen, namelijk het paarsgewijs beoordelen. Roos van Gasse en haar collega’s laten zien dat deze methode zeer geschikt is om effectief en betrouwbaar competenties te beoordelen. Ook op het juridische domein van toetsen en beoordelen is weer voldoende te melden. Het bindend studieadvies is voor studenten in het hoger onderwijs een belangrijk moment in de opleiding. Alhoewel het woord ‘advies’ nog wel vriendelijk klinkt, betekent een negatief bindend studieadvies dat de student de studie aan die instelling moet stoppen. In ‘Terecht of niet’ wordt ingegaan op de laatste wijzigingen ten aanzien van dit bindend studieadvies. Een tweede juridisch aspect dat in dit nummer besproken wordt, is het hergebruik van tentamenvragen. Wanneer kan dat wel en wanneer zorgt hergebruik voor een bedreiging van de kwaliteit van toetsing? Het was de redactieleden Harry Molkenboer en Annie Kempers- Warmerdam opgevallen dat er regelmatig over verkeerd hergebruik van tentamenvragen in de media gepubliceerd wordt. Zij zijn daarom op zoek gegaan naar antwoord op de vraag wie verantwoordelijk is voor het juist gebruiken van tentamenvragen. Weet u trouwens of de moeilijkheid van een toetsvraag meegenomen moet worden in de puntenberekening van een toets? De rubriek ‘Klopt dit wel?’ zal u hierover verder informeren. In de voorgaande nummers van Examens hebben we een toetsenmaker, een hoofd van de afdeling examenlogistiek, en een juridisch medewerker van de examenafdeling aan het woord gelaten. In dit nummer wordt de reeks met interviews met examenfunctionarissen voortgezet met gecommitteerde Bruno Dankloff. Hij voert als gecommitteerde van de Stichting Examenkamer toezicht uit bij verschillende vormen van examinering waarbij gelet wordt op zowel procedurele als inhoudelijke zaken. Verder in dit nummer een artikel over het gebruik van een tevredenheidsmeting voor het verhogen van de examenkwaliteit, een kijkje in de keuken van de examinering van monteurs van landbouwvoertuigen en in ‘Gezien en gelezen’ een overzicht van 150 jaar staatsexamens.
€ 6,95EXAMENS (november 2016)
INHOUD EXAMENS 2016-04 Examenfraude, Harry Molkenboer en Annie Kempers E-xamens, uit de praktijk – ervaringen van studenten en docenten mbt digitaal toetsen bij de Universiteit Utrecht Gemma Corbalan, Renske de Kleijn, Margreet Manrique Beoordelen van 21ste eeuwse vaardigheden, Hester Stubbé en Andrea Jetten Uit de praktijk – EVC voor de arbeidsmarkt, Klaas Hoeksema Interview met Rosa Bartman, examenmaker bij Cito, Desirée Joosten-ten Brinke en Alex van de Kerkhof Terecht of niet…? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en agenda Redactioneel De examenperiode waarin de centrale examens in het voortgezet onderwijs werden afgenomen ligt weer geruime tijd achter ons. In die periode verschenen er in de media regelmatig berichten over fraude tijdens het afleggen van de examens. Niet alleen in de examenperiode voor het voortgezet onderwijs verschijnen dit soort berichten, maar regelmatig ook buiten deze periode. Dat heeft te maken met het feit dat juist buiten het voortgezet onderwijs gedurende het gehele jaar examens en tentamens worden afgenomen. Denk maar aan het rij-examen dat het gehele jaar kan worden afgelegd; maar ook in bepaalde vormen van het onderwijs, zoals het middelbaar beroepsonderwijs, het hoger onderwijs en het private onderwijs is het mogelijk om het gehele jaar examens af te leggen. Bij examenfraude wordt meestal gedacht aan het frauderen tijdens de afname van het examen. Het afleggen van het examen is slechts een onderdeel van het gehele examenproces. Dat proces zou je kunnen kenschetsen als het proces van het construeren van examenvragen tot en met het archiveren van examens en examenresultaten. Alle activiteiten die tussen twee uitersten liggen, behoren tot het examenproces. En tijdens al die activiteiten kan er gefraudeerd worden. Annie Kempers en Harry Molkenboer beschrijven in hun artikel ‘Examenfraude’ dat het frauderen in alle onderdelen van de examenketen mogelijk is. Zij larderen het artikel met vele voorbeelden. Examenfraude wordt door hen zo in een breder perspectief geplaatst. Voor alle examenfunctionarissen is dit een zeer interessant artikel, zodat ieder zich bewust wordt van de vele fraudemomenten en zich daarop kan voorbereiden. Digitaal toetsen neemt in het onderwijs een steeds grotere plaats in. Gemma Corbalan, Renske de Kleijn en Margreet Manrique doen in hun artikel verslag van de ervaringen die studenten en docenten van de Universiteit Utrecht hebben met deze vorm van toetsen. Daaruit blijkt dat studenten meer de voorkeur gaan geven aan digitaal toetsen dan aan het afleggen van papieren toetsen. Docenten staan daar iets gereserveerder in. Verder vraagt Klaas Hoeksema in deze aflevering aandacht voor EVC (Erkennen van eerder en elders verworven competenties) als belangrijk instrument voor de arbeidsmarkt. Competenties die buiten het formele onderwijs worden verworven, kunnen door middel van het proces van EVC toch geformaliseerd worden en uiteindelijk ook leiden tot het behalen van een diploma. Zeker in de huidige samenleving waarin het lijkt of er een tegenstelling ontstaat tussen lager- en hogeropgeleiden kan EVC een instrument zijn om dit tegen te gaan. En verder treft u weer de vaste rubrieken aan: Terecht of niet, In gesprek met examenfunctionarissen, Klopt dit wel. Kortom een aflevering met een grote variëteit aan bijdragen. Ik wens u weer veel leesplezier. Ad de Jongh
€ 6,95
