logo-professioneel-begeleiden logo-professioneel-begeleiden
Filters

Alle artikelen - Abonneer je nu!

Voorjaarsschoonmaak in het toetshuis

Auteur: Dominique Sluijsmans & Luc Sluijsmans

Wat hebben het pointillistische schilderij Grande Jatte van Seurat, de slaapkamer van Van Gogh, een zandbak in de plaatselijke speeltuin, een kom heerlijke lettersoep en een bakje fruit met elkaar gemeen? De kenner zal het antwoord weten: al deze omgevingen en voorwerpen zijn onder handen genomen door de Zwitserse kunstenaar Ursus Wehrli. Wehrli (1969) heeft tientallen beroemde kunstwerken, parkeerplaatsen, tuinen en maaltijden ‘opgeruimd’. Als u zijn naam googelt en vervolgens de afbeeldingen aanklikt, krijgt u een indruk van zijn immense werk. De Grande Jatte is teruggebracht tot een zak confetti, de schoenen van Van Gogh staan nu netjes onder zijn bed en de letters uit de soep liggen op alfabet. Enfin, u krijgt snel een indruk van de essentie van deze ‘clean-up-artist’, zoals Wehrli zichzelf omschrijft. Mocht u meer willen weten over zijn werkwijze, bekijk dan eens de zeer humoristische TED Talk waarin Wehrli zichzelf presenteert. Niet alleen het spel Kolonisten van Catan (zie onze column in het maartnummer van Examens), maar ook het werk van Wehrli vinden wij buitengewoon inspirerend voor de invulling van ons dagelijks werk als onderwijskundig ontwerpers. Ook wij zoeken naar samenhang, ordening en balans tussen alle componenten van een curriculum. Regelmatig roepen scholen en opleidingen onze hulp in als ‘curricular personal organizers’: zij vragen ons hen te helpen hun curriculum te reorganiseren, inclusief alle toetsen, onderwijsactiviteiten en onderwijsinhouden. Dit opruimproces leidt niet alleen tot het zichtbaar maken van alle onderdelen, maar ook wordt in één oogopslag duidelijk hoe vol een curriculum is, dat er misschien wel veel van hetzelfde inzit of dat er juist hiaten zijn. Als we inzoomen op het toetshuis, kan het zomaar voorkomen dat de mix van toetsvormen niet in balans is in relatie tot de te bereiken leerdoelen. Er is bijvoorbeeld een te zware focus op kennistoetsen of sprake van een ‘overload’ aan toetsen waardoor het toetsprogramma als geheel niet meer organiseerbaar is. Of het blijkt dat een aantal toetsen onderhevig is aan onderhoud en in reparatie moet. Het toetshuis inclusief het curriculum als geheel van een grondige schoonmaak voorzien is echter geen eenvoudige klus. Het zal scholen en opleidingen tijd en energie kosten tot beargumenteerde antwoorden te komen op de volgende vragen: Welke curriculuminhouden en toetsen passen niet meer in het huis en gooien we in de curriculumcontainer? Welke zetten we tijdelijk in de opslag? Welke zullen we moeten herzien? Wij vinden het boeiend om het gesprek hierover aan te gaan en richting te geven. We werken dan met vragen als: Waarom is de toets en de onderwijsinhoud (nog) relevant? Zijn deze consistent met andere inhouden en toetsen? We zien wel een valkuil. De zak confetti van Wehrli bevat weliswaar alle verfcomponenten van het schilderij, maar Seurat was de meester die het Franse eiland op doek kreeg. In onderwijstaal betekent dit dat het curriculum niet een simpele optelsom is van losse toetsen en curriculuminhouden, maar dat het gaat om een samenhangend curriculum dat meer is dan de som der delen. Wij nodigen docenten uit de curriculumkunstenaar te zijn die het geheel vanuit de ogen van de lerende overziet, overbodige onderdelen verwijdert, nieuwe onderdelen introduceert en deze kleur geeft. Dus na alles in onderdelen buiten te hebben gezet, is het belangrijk dat alles in een logische samenhang en verhouding weer de school of opleiding in gaat. We zitten volop in de de lente. Grijp de kans met een curriculair sopje en een stevige toetsbezem aan het werk te gaan en tot een opgefrist curriculum te komen. En vergeet daarbij niet ook uw leerlingen en studenten een emmertje met spons te geven. Dominique Sluijsmans, Zuyd Hogeschool Lector Professioneel Beoordelen, dominique.sluijsmans@zuyd.nl Luc Sluijsmans, SLO Curriculumontwerper, l.sluijsmans@slo.nl
Gratis
lees meer

In memoriam Ton Luijten

Auteur: Henk van Berkel

Op 13 april is in zijn woonplaats Warnsveld Ton Luijten op 76-jarige leeftijd overleden. Ton is van zeer grote betekenis geweest voor EXAMENS. Hij was niet alleen hoofdredacteur, maar heeft vooral in de beginperiode een sterke stempel gedrukt op het tijdschrift. Nadat de NVE mijn voorstel voor het starten van een tijdschrift goedkeurde, benaderde ik Ton om samen de noodzakelijk eerste stappen te zetten: het aantrekken van redactieleden, het zoeken van een uitgever, het vaststellen van een ‘formule’ en lay-out. Het was een drukke periode. Daartussendoor moest het blad ook nog inhoud krijgen, copy dus. Ton liet zich in die periode –hij had het Cito net men pensioen verlaten- van zijn beste kanten zien. Zijn vele contacten in de Nederlandse examenwereld, met uitgevers en met potentiele schrijvers kwamen allemaal van pas, en het tijdschrift kwam uit de startblokken. We werden alle twee hoofdredacteur. Geen enkel tijdschrift heeft twee hoofdredacteuren, waarschijnlijk vanuit de gedachte dat twee kapteins op een schip niet gaat. Maar dat gold niet voor EXAMENS. Het liep op rolletjes. Er was geen enkele rimpeling in de samenwerking, en dat kwam door Ton. Ton was een aimabel en humorvol man. Zijn aanwezigheid bracht altijd iets te weeg, bijvoorbeeld ontspanning tijdens de chaotische redactievergaderingen, nieuwe initiatieven voor rubrieken, en oplossingen voor ontstane problemen. Hij respecteerde de meningen van mensen, zonder over zich heen te laten lopen. Hij was zowel hoofdredacteur als eindredacteur. Zeer nauwgezet corrigeerde en verbeterde hij teksten, controleerde de drukproeven en zorgde er voor dat het tijdschrift een aantrekkelijk uiterlijk kreeg. Hij was deskundig en veelzijdig. Aan de ene kant waren er zijn aan het Cito gerelateerde werkzaamheden, vaak rationeel en abstract van aard, aan de andere kant was hij de neerlandicus, die gevoelens omzette in woorden. Hij had vele levens. Naast zijn werk op het Cito en het werk voor EXAMENS, was hij neerlandicus in hart en nieren. Onder het pseudoniem Ton Tijler schreef hij tien jaar lang columns voor De Gelderlander. Hij schreef drie dichtbundels, maar ook een heuse detective Beste Ernst. Hij bewerkte Godfried Bomans’ Erik’ tot een musical. In 2009 en 2010 was hij de stadsdichter van Zutphen. Hij was bovendien krachtdadig, maar wel met fluwelen handschoenen. Hij was geïnteresseerd in mensen en mensen in hem. Dat bleek wel op de uitvaartdienst in de St. Jan te Zutphen die tot de laatste plaats was bezet.  Ik vind het moeilijk om in de verleden tijd over hem te praten. Zijn herinneringen aan hem echter maken me blijmoedig. Hij was een prettig mens. Dat is zijn verdienste geweest, hier op aarde. Henk van Berkel. Voormalig hoofdredacteur EXAMENS.
Gratis
lees meer

EXAMENS 2015-01 Volledige uitgave

INHOUD EXAMENS 2015-01 februari 2015 Leerwinst en toegevoegde waarde Ib Waterreus en Regina Stoutjesdijk In dialoog over de kosten van examinering Marleen van de Wiel en Paula Willemse Een gezamenlijke itembank van de SPH-opleidingen Maaike van den Herik en Dineke Behrend Het niveau van reflecteren in de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo Rosa van de Veen en Hanneke Knoop-van Nuland Uit de praktijk - Surveilleren: onderschat, maar fundamenteel noodzakelijk Annie Kempers-Warmerdam Examens in bedrijf - Bureau voor Toetsconsultancy Ad de Jongh en Alex van de Kerkhof Redactioneel Gastcolumn Terecht of niet...? Verenigingsnieuws NVE Gezien en gelezen Literatuur Agenda We doen wat we kunnen. Toen ik half december het bericht las dat minister Bussemaker nieuw beleid inzet opdat jongeren ‘die moeite hebben met het mbo’, toch een diploma kunnen behalen, dacht ik, ja, we moeten doen wat we kunnen. In een gevoelig betoog gaat de minister in op kwetsbare jongeren die ‘tussen wal en schip raken’ en die ‘tussen instellingen heen en weer worden geschoven’. De harde werkelijkheid is immers dat zo’n 30.000 jongeren per jaar er niet in slagen het mbo-2 niveau te halen, zonder diploma het onderwijs verlaten en geen kansen hebben op betaald werk. Uit andere bronnen weten we dat er in Nederland ongeveer 1,3 miljoen mensen tussen 16 en 65 jaar laaggeletterd zijn en dat één op de acht Nederlanders zwakbegaafd is, wat iets anders is dan laaggeletterd. Zijn die 30.000 jongeren zwakbegaafd? Dat lijkt niet zo waarschijnlijk, want volgens de minister hebben ze ‘veel in hun mars’ en ze zijn toch door het vmbo gekomen. Nu gaat ook het vmbo op de schop, het moet worden versterkt, er komen tien beroepsgerichte profielen, het vmbo moet beter aansluiten op het mbo. Doorlopende leerlijnen van vmbo naar mbo moeten bijdragen aan een beter eindresultaat, een diploma. Op het mbo krijgen de kwetsbare leerlingen nu dus ook nog de mogelijkheid om een ‘vakdiploma’ te behalen. Met ‘vak’ wordt hier een beroep bedoeld. Ik vraag me af langs welke meetlat deze vakdiploma’s worden gelegd. Het zijn natuurlijk geen echte diploma’s, al worden ze zo genoemd, het zijn meer bewijzen van een bepaalde vakbekwaamheid. We zitten niet te wachten op diploma’s waarvan de lat zo laag ligt dat iedereen er over heen kan. Wat is dan nog de waarde van zo’n diploma? Een diploma van waarde heeft een civiel effect, het wordt erkend en herkend door de arbeidsmarkt als een bewijs van competentie en juist op die arbeidsmarkt moeten deze leerlingen ‘een gewaardeerde plek’ gaan innemen. We zullen zien, de tijd zal het leren, we doen wat we kunnen. Voor mij is de tijd gekomen om afscheid te nemen van de redactie van EXAMENS en van u, de lezers. Ik heb gedurende een jaar of zeven met veel plezier de taken van hoofdredacteur, of eigenlijk eindredacteur, uitgevoerd. De interessante interviews, de leuke contacten met auteurs, de boeiende artikelen, de uitstekende relatie met de uitgever en zijn team, de kameraadschappelijke redactievergaderingen, ik zal ze zeker missen. Maar ik weet dat ik mijn werk in goede handen achterlaat bij het huidige redactielid Ad de Jongh, die al bijna net zo lang deel uitmaakt van de redactie als ik. Wist u dat ‘We doen wat we kunnen’ de titel is van een lied van Blöf? Ik wist het niet, maar daar heb je internet voor. In het lied staat een regel die ik wel heel toepasselijk vind voor mijn afscheid: ‘Je weet dat je tijd niet kunt stoppen’. Wat kan ik daar nog aan toevoegen…

€ 6,95

Kolonisten van Catan

Auteur: Dominique Sluijsmans & Luc Sluijsmans

Tijdens de kerstvakantie komen na het familiediner steevast de gezinsspellen op tafel. Eén van onze favorieten is Kolonisten van Catan. Voor de lezers die het spel niet kennen een korte uitleg. Het doel is om je eigen imperium te bouwen. Iedere speler start met twee dorpen op een variabel speelbord met akkers, weiden, heuvels, bergen en bossen. Bij elke gooi met de dobbelstenen wordt bepaald wie er grondstoffen krijgen. Dat is afhankelijk van de positie van je dorpen. Vervolgens mag je onderhandelen met je medespelers. Je hebt namelijk verschillende soorten grondstoffen nodig om nieuwe dorpen, straten en steden te bouwen. Dorpen, steden en de langste aaneengesloten route zijn - naast nog andere mogelijkheden - punten waard. Wie als eerste het vereiste aantal punten heeft verzameld, wint het spel. Tot zover de speluitleg. Kolonisten van Catan vinden wij niet alleen fascinerend om het spel ‘an sich’, maar vooral vanwege het bijzondere ontwerpproces. Vanaf de eerste beschikbare, maar nog niet definitieve versie, heeft Klaus Teuber, de bedenker van het spel, gebruikers uitgenodigd mee te denken over het ontwerp. Dit leidde tot enorm veel brieven, prachtige tekeningen, interessante ideeën voor spelregels en zelfs nieuwe ontwerpen van het spelbord. Gebruikers zijn ingezet als co-designers, met als doel tot de beste versie van het spel te komen. Teuber noemt en bedankt ze daarvoor hartelijk in de handleiding. Wat ons steeds weer opvalt in de onderwijspraktijk, is dat we de ‘gebruikers’ van ons onderwijs - de studenten en leerlingen - nauwelijks betrekken bij het ontwerpen van het onderwijs, in het bijzonder bij het nadenken over de te behalen leerdoelen en de toetsing ervan. En dit is opmerkelijk: bijna elk product dat wij in ons dagelijks leven gebruiken is voordat het verschijnt op markt, veelvuldig getest door een representatie van beoogde gebruikers. De praktijk leert dat de geringe betrokkenheid van de lerende bij het ontwerp van toetsen tot gevolg kan hebben dat studenten en leerlingen de toets veel te moeilijk of te makkelijk vinden. Dat ze de toets niet passend vinden bij het gegeven onderwijs. Dat zij toetsangst ontwikkelen. Maar ook dat ze het oneens zijn met de beoordeling of klagen dat de toetsresultaten veel te laat bekend zijn. Onderzoek heeft al overtuigend bewijs geleverd dat het betrekken van lerenden als beoordelaars positieve effecten heeft op hun leren en motivatie. Helaas is er nog te weinig bekend over hoe zij vanuit hun perspectief mee kunnen denken over het ontwerpen van leerdoelen en toetsen. Laten we daarom de studenten en leerlingen, net als Klaus Teuber deed, van harte welkom heten aan de ontwerptafel van het curriculum, inclusief de toetsing. Laten we dat niet incidenteel doen, maar structureel. Laten we openstaan voor hun verrassende ideeën over wat zij willen leren en hoe de toetsing er uit kan zien. Laten we proberen niet alleen over studenten en leerlingen te praten maar ook met studenten en leerlingen. Misschien wordt toetsen dan ook voor hen iets dat zij ervaren als leren. Wij worden blij van het idee en gaan er komend jaar mee experimenteren in ons werk. Doet u met ons mee? Dominique Sluijsmans, Zuyd Hogeschool. Lector Professioneel Beoordelen; dominique.sluijsmans@zuyd.nl Luc Sluijsmans, SLO. Curriculumontwerper; l.sluijsmans@slo.nl
Gratis
lees meer

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte!

Op weg naar ruimte en vrijheid

Crisis als aanleiding om inzicht te vergroten in (je) identiteitswerk

Datum:
Locatie:

Download gratis deze white paper