REDACTIONEEL De aankondiging van het congres Voorkom gendergerelateerd geweld: be the change, gehouden op 9 november jl., meldde dat 25% van de plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen de 17 en 21 jaar is en nog eens 25% tussen de 22 en 30 jaar. Het hebben van traditionele, conservatieve opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid speelt daarin een cruciale rol. Hierdoor voelen jongeren zich te vaak onveilig op straat, durven zij niet uit de kast te komen, zijn zij slachtoffer van het online verspreiden van intieme foto’s of zitten zij vast in onveilige relaties. Dit vraagstuk van sociale veiligheid heeft inmiddels ook in het onderwijs aandacht gekregen, zowel in het primair en voortgezet onderwijs als in het mbo. Volgens de een te veel aandacht en volgens de ander te weinig. Het zal ook eens niet zo zijn. De bijdragen in het themadeel van deze DNM tonen duidelijk aan dat het niet gauw te veel is als het gaat om aandacht voor dit vraagstuk. Belangrijker echter is hoe je met dit vraagstuk omgaat in de school, want zeggen dat je er oog voor hebt is één, maar er ook daadwerkelijk op een passende manier aandacht aan geven is nog wel wat anders. In vijf bijdragen wordt ingegaan op wat je als school kunt doen - en vooral ook niet moet doen - om een veilig leer- en leefklimaat te scheppen. Zijn we niet aan het overdrijven, vragen enkele vaste medewerkers in hun bijdragen zich af. Ik moet eerlijk bekennen dat ik mij dat zo nu en dan ook afvroeg toen we als redactie het thema sociale veiligheid nader gingen uitwerken. Ik heb in 2006 de dagelijkse onderwijspraktijk in de school verlaten en kon me met enige regelmaat niet aan de indruk onttrekken, dat de school de laatste tien tot vijftien jaar het ene na het andere (maatschappelijke) vraagstuk opgelegd kreeg, zo ook sociale veiligheid. Van alles en nog wat moest worden vastgelegd en verantwoord in dossiers, de ene na de andere procedure werd op schrift gesteld en in de school ontstond een batterij aan functies en taken, naast de al bestaande: schoolleiders, afdelingsleiders, leerjaarcoördinatoren, mentoren, leraren, interne begeleiders, decanen, zorgcoördinatoren enz. Ik zal ongetwijfeld nog wel enkele functies en taken vergeten zijn. Elke functie en taak zijn eigen terrein en verantwoordelijkheid en daardoor voor ieder ander een excuus of alibi om in veel gevallen niets te doen: ‘daarvoor hebben we immers …’. En zo kan ik als Waldorf en Statler vanaf mijn Muppetbalkon nog wel even doorgaan met het verwoorden van een beeld dat niet klopt. Scholen werken ongelooflijk hard om voor hun leerlingen een veilig schoolklimaat te scheppen, een uitdagende klus, zeker na twee jaar corona en zorgwekkend voorbeeldgedrag in het parlement en de media. Scholen verdienen dan ook alle steun om dit veilige leer- en leefklimaat te realiseren. Wij hopen met deze DNM hieraan een kleine bijdrage te leveren. Klaas Pit INHOUD THEMA - Sociale Veiligheid Sociale veiligheid in het onderwijs, Redactionele inleiding Jeroen Onstenk, Anneke Westerhuis, Tanja de Ruijter en Klaas Pit Het raderwerk van sociale veiligheid op school, Werken aan een sociaal veilig schoolklimaat en de rol daarin van de schoolleider Lynn Louwe en Nathalie Vriezelaar Sociale veiligheid is niet vanzelfsprekend, In gesprek met Joke Schuur en Amina Saydali Tanja de Ruijter en Klaas Pit Speak up! Geëngageerde participatie draagt bij aan sociale vaardigheid Carien Verhoef en Marc Vermeulen Spannend onderwijs, Nabeschouwing: veiligheid vanuit de kernfunctie van de school Hans Boutellier En verder Hoeveel ruimte is er daadwerkelijk voor nieuwe scholen? Laura Kirchner, Jeroen Onstenk en Guido Walraven Werken aan werkgeluk in het onderwijs Evelien Kersten Onderwijs in transitie, Een persoonlijke terugblik op 30 jaar onderwijsontwikkeling Hartger Wassink Rubrieken Strip Column – Willem de Vos Bestuur Beleid Beschouwing Column – Daniel Bonder Onderwijs over de grenzen Boeken

€ 6,95

lees meer