ZKM Magazine: Verhaal halen in het onderwijs
INHOUD THEMA ‘VERHAAL HALEN IN HET ONDERWIJS (januari 2019) Visie op de ontwikkeling van kind naar student naar volwassene, Els Holland & Els Voorhorst Vruchtbare samenwerking met de ZKM als basis, Mirjam Hermsen & Mirjam Sibbel Wat het primair onderwijs nodig heeft. Interview met Hank Beermann, Els Voorhorst & Els Holland ZKM leiderschap, Richard van de Loo Verhalen van ver, verhalen van nu; verhalen als spiegel voor zelf-verstaan, Ina ter Avest Zelf Konfrontatie Methode – een dialogical selfie? Ina ter Avest Somberheid en de school, Jan F. Nauta Preventie psychische aandoeningen J.J.L. Derksen, Els Voorhorst Bedreigde psychodiversiteit - Pleidooi voor een innerlijke democratie Hubert Hermans, Els Voorhorst In-Spanning: de dialoog tussen docenten en studenten gaat niet vanzelf! Elly van den Berg-Thomassen myInsightOut: een jonge ontwikkeling in de ZKM familie vol potentie, Margreet Poulie & Mirjam Zoestbergen ZKM-Vereniging: de Jaardag 2017, Ina ter Avest, met medewerking van Marjolein Fokkens,Wolf Lejeune, Annerieke Oosterwegel en Margreet Poulie Verenigingsnieuws: Van de bestuurstafel Verhaal halen in het onderwijs Verhalen gaan een steeds prominentere plaats innemen in de samenleving: mensen vertellen elkaar verhalen en willen met hun eigen verhaal gehoord worden. In het onderwijs lijken verhalen echter steeds meer te verdwijnen en plaats te maken voor overzichtelijk systemen die makkelijker te monitoren lijken maar essentiële zaken weglaten. Maar Grote Verhalen spelen in onze multiculturele tijd nog steeds een rol. En de eigen verhalen kunnen een nieuwe kans krijgen in de dialoog tussen docenten en studenten. In twee interviews vertellen drie mensen die midden in het onderwijsveld staan welke rol verhalen en dialoog spelen in hun werk en waarom dat belangrijk is. In dit nummer wordt ook zichtbaar op welke manier de ZKM van belang kan zijn voor het onderwijs. Zowel in organisaties als in individuele trajecten met docenten en met jongeren! Op de onderwijspagina van de ZKMvereniging (https://www.zkmvereniging.nl/over-zkm/zkm-voor-leraren) vertellen leden hoe ze in verschillende situaties en werkvelden ZKM toepassen. Twee bijdragen laten zien dat de methode zich ontwikkelt en steeds nieuwe wegen zoekt. Tenslotte twee boekbesprekingen: Het boek van Jan Derksen over preventie van psychische aandoeningen, dat aansluit bij het interview met Jan Derksen in een vorig nummer. Het boek van Hubert Hermans over psychodiversiteit en innerlijke
€ 5,95Ervaren & Be(leven) (december 2022)
Zoals je het krijgt, zo noem je het ‘Beleven’ is een lenig begrip met veel rekkelijke betekenissen. Niet zelden loopt deze term door elkaar met ‘ervaren’. We noemen iemand die kennelijk veel beleefd heeft al gauw ‘ervaren’. Kan hij niet vertellen hoe het zit? Hij weet toch waar Abraham – of Sarah – de mosterd haalt en heeft toch door hoe de hazen lopen. Zo beschouwd is een streetwise meth pushing kid van dertien al buitengewoon ervaren. Een andere, meer professionele uitleg is deze: een arts is ervaren als hij achter de veelheid van verschijnselen meteen patronen herkent terwijl zijn minder door de wol geverfde collega’s nog de moeizame en tijdrovende sleepnetmethode nodig hebben om uit te zoeken waar het in een gegeven casus nu precies aan schort. Je kunt ook zeggen dat zo’n ervaren hulp- of dienstverlener kennelijk op zijn intuïtie durft te vertrouwen. Of zoals Ron van Deth het verwoordt: “Intuïtie biedt je ingevingen waarbij je als vanzelf komt te weten wat er aan de hand is.” Het is dan wel raadzaam om zo’n flits van inzicht te onderwerpen aan een degelijke check. Els Thissen wijst erop hoe ‘ervaren’ gepaard gaat met ‘voelen’ en dus met ‘be-leven’. Maar ook met ‘begrijpen’ en ‘oordelen’. Wie een bepaalde situatie als onrechtvaardig beleeft, heeft in zekere zin al een oordeel geveld. Dat is van invloed op haar verdere waarneming, en daarmee op haar ervaring van de toestand en van zichzelf als coach. Hoe de coach zichzelf ervaart hangt af van zijn wijze van benoemen. Of zoals Thijs Homan het nader uitwerkt: zoals je het noemt, zo zul je het krijgen. De coach wordt daar echter niet vanzelf wijzer van. En de cliënten vermoedelijk nog minder. Beter lijkt het om zonder oordeel vooraf tot je door te laten dringen wat allemaal gaande is en pas dan – weloverwogen, samen met anderen – te duiden wat je waarneemt. Ergo: zoals je het krijgt, zo noem je het. Met dit al en nog veel meer treffen we in dit nummer een brede waaier van invalshoeken, aspecten en varianten van ervaren en beleven aan. Te lezen valt onder meer hoe ervaringsdeskundigen in de ggz en het gevangeniswezen ‘hoopgever’ kunnen worden (Soeters & Walraven). Of hoe belangrijk het kiezen van een passende aanpak is voor het monitoren van teamontwikkeling; kwalitatief onderzoek naar de ‘geleefde’ werkelijkheid, kwantitatief onderzoek naar numerieke data en meetbare output (Van Dongen, Van Lambaart & Goossens). En zo zou ik door kunnen gaan, maar het wordt tijd om onze auteurs zelf aan het woord te laten. Voordat ik dat doe nog een mededeling. Helaas heeft onze hoofdredacteur Janet meer tijd nodig voor haar herstel. We missen haar deerlijk, maar om ons blad in de tussentijd mooi op de rails te houden, hebben we onze collega Saskia Teppema bereid gevonden om Janet tijdelijk als hoofdredacteur te vervangen. U kunt ons dus van nu af bereiken op saskia@kloosterhof.nl Namens de redactie wens ik u goede kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar. Sijtze de Roos sijtzederoos@gmail.com INHOUD ERVAREN & BE(LEVEN) OPINIE Intuïtie of ratio als kompas voor coaches? Ron van Deth BESCHOUWING Ervaringsdeskundige is vooral hoopverlener, Toon Walravens & Michiel Soeters COLUMN Beleefd, Saskia Teppema INTERVIEW In gesprek met Marnix Reijmerink en Jakob van Wielink, Transitie mogelijk maken, Ericka Kuyters IK-ANDER VISIE Van verwaarlozing naar psychologische veiligheid, Sonja Wekema BESCHOUWING Voelen doe je nu, Jozien Wijnakker OPINIE Het komt en het gaat… Els Thissen CARTOON Zee belevingen, Carla Knötschke INSPIRATIE Feedback zonder woorden, Sido van der Meulen ORGANISATIE GEDICHT Regen, Dick Bonenkamp TOOL Spiegeltje spiegeltje aan de wand… Margreet Poulie COLUMN Ervaren, Yvonne Burger BESCHOUWING Als je haar maar goed zit, Thijs Homan GEDICHT Niet-doen, Karen Walthuis ORGANISATIE Vloek of zegen? Jerôme van Dongen, Femke van Lambaart & Wim Goossens MAATSCHAPPIJ UIT DE BOEKENKAST Richard Sennets ‘psychogram van de moderne samenleving' Sijtze de Roos WETENSCHAP Wetenschap samengevat, Marjolein Stefens & Johan Lataster LEESVOER VISIE Iedereen intervisie! Aukje Nauta
€ 6,95ZKM Magazine: Stem of stempel
INHOUD THEMA 'STEM OF STEMPEL' (maart 2017) Ik ben mezelf: Achter het masker van schone schijn?, Hubert Hermans Interview met Jan Derksen Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten, Stefan van Geelen & Lineke Tak Anhedonie als dysfunctie, Jan F. Nauta Sommige verhalen zijn wel te vertellen, Els Holland Iedereen een psychische aandoening? Els de Boom-Voorhorst Uit je hoofd, in je lijf met de ZKM, Frances van Dinther Interview met Rens van Loon, Els de Boom-Voorhorst Review, Assessing and Stimulating a Dialogical Self in Groups, Teams, Cultures, and Organizations, Frans Meijers Creatief schrijven: een eigen stem via meerstemmigheid, Reinekke Lengelle Stimulering van organisatiedialoog met de ZKM-Organisatie, Richard van de Loo ZKM-traject heeft blijvend effect, Anke Abels & Margreet Poulie Ninth International Conference, Jutta König & Peter Zomer Klacht? Mensen willen gehoord worden, Caroline Horikx Verenigingsnieuws Stem of stempel De discussie over diagnoses en behandelingen van psychische problemen wordt in toenemende mate in de media gevoerd op basis van persoonlijke ervaringen en eenzijdige standpunten. Dagelijkse verschijnen er bijdragen over burn-out, depressie, stress, verslaving, compleet met conclusies en onwrikbare standpunten. Tot een dialoog komt het daarbij meestal niet omdat de overtuigingen over medicijnen of therapie vaak lijnrecht tegenover elkaar staan. De beslissingen over behandelingen worden elders genomen: door verzekeraars en door de politiek. Daarbij speelt beheersing van sterk stijgende uitgaven een grote rol. Een belangrijk thema in dit ZKMmagazine is daarom: Stem of Stempel. In het interview met Jan Derksen gaat deze uitgebreid in op de problemen en pleit hij voor methoden waar ruimte is voor het persoonlijke verhaal, zoals de ZKM en andere narratieve werkwijzen. In het boek “Assessing and Stimulating a Dialogical Self in Groups, Teams, Cultures, and Organizations”, dat in dit nummer besproken wordt is een aantal werkwijzen uitgewerkt. In verschillende bijdragen in dit Magazine wordt duidelijk wat de waarde van een narratieve benadering, van (gestructureerd) luisteren naar ‘het persoonlijke verhaal’ kan zijn. Niet alleen in het artikel van Jan Nauta, over depressie, en het interview van Els Holland waar een ex-gedetineerde haar verhaal doet, maar ook in de bijdrage van Stefan van Geelen en Lineke Tak, waar expliciet het lichaam-geest-dualisme aan de orde wordt gesteld. Aansluitend bij het promotieonderzoek van Stefan van Geelen naar het vermoeidheidssyndroom onderzoeken zij op welke manier een speciale ZKM-aanpassing een ander en nieuw licht kan werpen op SOLK (Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke klachten). Verschillende aspecten van de ZKM komen in dit nummer aan de orde: Hubert Hermans reflecteert over wat “Mezelf mogen zijn’ betekent. Frances van Dinther beschrijft in UIJIJL hoe ze deze werkwijze, waar speciaal aandacht is voor ‘leren voelen’, ontwikkelde vanuit de validatiefase van het ZKM-zelfonderzoek. En in een interview vertelt hoogleraar Dialogical Leadership Rens van Loon (die ooit mede aan de wieg van de ZKM stond) hoe hij door de ZKM leerde echt te luisteren naar het verhaal van mensen ”zonder te interpreteren en te diagnosticeren”. Hij ontwikkelde een eigen werkwijze waarin de generatieve dialoog de hoofdrol vervult en laat zien hoe de dialoog ook algemeen maatschappelijk een belangrijke bijdrage kan leveren.
€ 5,95EXAMENS (november 2016)
INHOUD EXAMENS 2016-04 Examenfraude, Harry Molkenboer en Annie Kempers E-xamens, uit de praktijk – ervaringen van studenten en docenten mbt digitaal toetsen bij de Universiteit Utrecht Gemma Corbalan, Renske de Kleijn, Margreet Manrique Beoordelen van 21ste eeuwse vaardigheden, Hester Stubbé en Andrea Jetten Uit de praktijk – EVC voor de arbeidsmarkt, Klaas Hoeksema Interview met Rosa Bartman, examenmaker bij Cito, Desirée Joosten-ten Brinke en Alex van de Kerkhof Terecht of niet…? Gastcolumn Klopt het NVE Gezien en gelezen Literatuur en agenda Redactioneel De examenperiode waarin de centrale examens in het voortgezet onderwijs werden afgenomen ligt weer geruime tijd achter ons. In die periode verschenen er in de media regelmatig berichten over fraude tijdens het afleggen van de examens. Niet alleen in de examenperiode voor het voortgezet onderwijs verschijnen dit soort berichten, maar regelmatig ook buiten deze periode. Dat heeft te maken met het feit dat juist buiten het voortgezet onderwijs gedurende het gehele jaar examens en tentamens worden afgenomen. Denk maar aan het rij-examen dat het gehele jaar kan worden afgelegd; maar ook in bepaalde vormen van het onderwijs, zoals het middelbaar beroepsonderwijs, het hoger onderwijs en het private onderwijs is het mogelijk om het gehele jaar examens af te leggen. Bij examenfraude wordt meestal gedacht aan het frauderen tijdens de afname van het examen. Het afleggen van het examen is slechts een onderdeel van het gehele examenproces. Dat proces zou je kunnen kenschetsen als het proces van het construeren van examenvragen tot en met het archiveren van examens en examenresultaten. Alle activiteiten die tussen twee uitersten liggen, behoren tot het examenproces. En tijdens al die activiteiten kan er gefraudeerd worden. Annie Kempers en Harry Molkenboer beschrijven in hun artikel ‘Examenfraude’ dat het frauderen in alle onderdelen van de examenketen mogelijk is. Zij larderen het artikel met vele voorbeelden. Examenfraude wordt door hen zo in een breder perspectief geplaatst. Voor alle examenfunctionarissen is dit een zeer interessant artikel, zodat ieder zich bewust wordt van de vele fraudemomenten en zich daarop kan voorbereiden. Digitaal toetsen neemt in het onderwijs een steeds grotere plaats in. Gemma Corbalan, Renske de Kleijn en Margreet Manrique doen in hun artikel verslag van de ervaringen die studenten en docenten van de Universiteit Utrecht hebben met deze vorm van toetsen. Daaruit blijkt dat studenten meer de voorkeur gaan geven aan digitaal toetsen dan aan het afleggen van papieren toetsen. Docenten staan daar iets gereserveerder in. Verder vraagt Klaas Hoeksema in deze aflevering aandacht voor EVC (Erkennen van eerder en elders verworven competenties) als belangrijk instrument voor de arbeidsmarkt. Competenties die buiten het formele onderwijs worden verworven, kunnen door middel van het proces van EVC toch geformaliseerd worden en uiteindelijk ook leiden tot het behalen van een diploma. Zeker in de huidige samenleving waarin het lijkt of er een tegenstelling ontstaat tussen lager- en hogeropgeleiden kan EVC een instrument zijn om dit tegen te gaan. En verder treft u weer de vaste rubrieken aan: Terecht of niet, In gesprek met examenfunctionarissen, Klopt dit wel. Kortom een aflevering met een grote variëteit aan bijdragen. Ik wens u weer veel leesplezier. Ad de Jongh
€ 6,95EXAMENS 2012-04 Volledige uitgave
INHOUD EXAMENS 2012-04 november 2012 Toetsangst in beeld binnen hbo. De constructie van een test om toetsangst te meten, Margreet Engelhart-Sjouw, Lieke Walet en Gerard Straetmans De invoering van het Bindend Studieadvies. Mogelijke effecten op de studievoortgang, Karen Stegers-Jager en Janke Cohen-Schotanus Gastcolumn. Als het leven zelf, Silvester Draaier Terecht of niet? Hoeveel ellende is genoeg? Over mededogen versus juridisch gelijk. Henk van Berkel Examineren van gastouders met behulp van het cspe-model. Examens helpende zorg eb welzijn in een authentieke sitiuatie, Ad de Jongh en Jose de Raad-Dullens Uit de praktijk. Cijfers geven in Nederland de USA en het Verenigd Koninkrijk, Annemarie de Knecht-van Eekelen Rekentoetsen VO wel degelijk valide, Jan Kastelein Examenwerk - onderwijs en bedrijfsleven samen sterk, Annie Kempers-Warmerdam en Annemarie de Knecht-van Eekelen Gezien en gelezen Verenigingsnieuws REDACTIONEEL Annemarie de Knecht-van Eekelen Serieus omgaan met EVC. Mensen doen gedurende hun hele leven ervaringen op, bijvoorbeeld op de werkplek, door levenservaring, door zelfstudie, via hobby’s en/of onderbroken studies. EVC richt zich op alle individuen die de wens hebben het niveau van hun verworven competenties te laten erkennen teneinde de vraag beantwoord te zien op welk niveau zij beroepsmatig kunnen functioneren. Een EVC procedure stelt het niveau van het beroepsmatig functioneren vast. Daarmee kunnen individuen een adequaat instroomniveau kiezen in het beroepenveld of in het onderwijsveld. Dat is een nobel streven dat alle aandacht verdient. Al in 1994 verscheen het rapport ‘Kwaliteit erkennen’ van een commissie onder leiding van Wynand Wijnen. Het rapport bevatte de bevindingen over de mogelijkheden om in Nederland te komen tot een stelsel waarin niet formeel behaalde kwalificaties van individuen worden erkend. De commissie kwam tot de conclusie dat een dergelijk stelsel in Nederland wenselijk en haalbaar is. Inmiddels zijn we al bijna twee decennia verder en het zou voor de hand liggen dat we kunnen constateren dat het EVC zich een standvastige plaats heeft verworven in het Nederlandse onderwijssysteem. Helaas is dit niet het geval. Kennelijk schort er wat aan de acceptatie. Op papier is die acceptatie er zeker. Nog in juni van dit jaar hebben de staatssecretaris van OCW en de voorzitters van de FNV en VNO een convenant ondertekend waarmee ze beloven zich in te zetten voor de verdere verspreiding van EVC als arbeidsmarktinstrument ter ondersteuning van een Leven Lang Leren. Er werden door partijen heel mooie intenties uitgesproken. Maar het is wrang om te constateren dat nog in dezelfde maand de Inspectie met een rapport kwam met als conclusie dat de ervaringscertificaten die uitgereikt zijn in het mbo en hbo in de meeste gevallen ernstig tekort schieten. Het certificaat biedt examencommissies onvoldoende informatie om verantwoorde beslissingen te nemen over vrijstelling, diplomering of maatwerk. Dat is jammer. EVC is een krachtig middel om competenties die niet via de geëigende wegen zijn verworven, om te zetten in formele kwalificaties. Het draait in de maatschappij immers om diploma’s, certificaten, bullen en dergelijke die een stempel bevatten van erkende onderwijs- en exameninstellingen. Instellingen kunnen pas de ervaringen van kandidaten omzetten in officiële certificaten wanneer ze erop kunnen vertrouwen dat de certificeringcertificaten voldoende objectieve informatie bevatten op basis waarvan ze kunnen overgaan tot het verzilveren ervan. Maar de goede wil is ook belangrijk. Instellingen moeten de informeel verworven competenties zien als gelijkwaardig aan die welke in formele leerlijnen zijn verworven. Als alle partijen die instelling daadwerkelijk hebben, zal het wel goed komen met EVC. De heer dr. H.J.M. van Berkel is hoofdredacteur van EXAMENS en werkzaam aan de Universiteit Maastricht. E-mail. h.vanberkel@maastrichtuniversity.nl.
€ 6,95Executives (volledige uitgave, 19 artikelen)
INHOUD THEMA 'EXECUTIVES' (september 2014) Geen baby zonder moeder, geen leider zonder context, Jakob van Wielink & Sijtze de Roos Executive coach ben je niet zomaar, Nathalie Eckelkamp & Bertie Bisschops Narcisme en executive coaching, Margreet Steenbrink De schaduwkant van leidinggeven, Erik de Haan & Anthony Kasozi Een echte executive, Saskia Teppema IK-ANDER Gestaltmethodiek bij executive coaching, José Vos-Boven & Marjo Korrel Verborgen alledaags geweld, Ans Tros Doorbraken in executive coaching, Marijke Lingsma Wie heeft er een probleem? Dansen met je coachee, Alexander van den Berg & Pascal van der Zwaan ORGANISATIE Wat doen ceo’s in de praktijk? Ericka Kuyters Leidinggeven vanuit verbinding en hechting, Riet Fiddelaers-Jaspers, Jakob van Wielink & Leo Wilhelm Opdrachtgevers aan het woord, Hans Crum Executive teamcoaching: alle zintuigen open! Yvonne Burger MAATSCHAPPIJ In gesprek met Henk Wesseling, Jikke de Ruiter Meeting Point, Fronnie Biesma De kleurencoach De fenomenologen, Jikke de Ruiter De hbo-docent en zijn identiteit, Ad Maas Jagers Executives zijn een apart volkje. “Het zijn jagers, die anderen opjagen en in ieder geval zelf niet opgejaagd willen worden. Ook niet door zichzelf”, aldus Henk Coehoorn, geciteerd in het artikel van Marijke Lingsma. Iedereen heeft zo z’n beeld bij executives. Uit onderzoek van Erik de Haan en Anthony Kasozi komt naar voren dat ze vaak ambitieus, slim en gedreven zijn. Ze bekleden veeleisende posities, waar ze weinig feedback ontvangen en onder grote tijdsdruk bergen werk moeten verzetten. Omdat ze voortdurend op de toppen van hun kunnen opereren, lopen executives een groter risico om te ontsporen. De schaduwkant van hun persoonlijkheid kan tevoorschijn komen waardoor ze een karikatuur van zichzelf dreigen te worden. De Haan en Kasozi beschrijven grofweg drie ontsporingpatronen van leiders: de ‘doeners en durfals’, de ‘strenge denkers’ en de ‘gevoelige verzorgers’. In deze kringen zijn macht, narcisme en geweld regelmatig terugkomende thema’s die we in deze uitgave samen met Manfred Kets de Vries, Liesbeth Eurelings-Bontekoe en Ans Tros verder uitwerken. Uit de literatuur komt naar voren dat het succes van een executive valt of staat met de manier waarop hij omgaat met anderen. Inzicht in de dynamiek van de eigen persoonlijkheid helpt executives te begrijpen wie ze zijn en hoe ze reageren op de wereld. Dergelijke begeleidingstrajecten vragen om een coach die stevig in zijn schoenen staat en tegen een stootje kan. Yvonne Burger en Jan de Vuijst weten dat uit jarenlange ervaring. Verder lijken coachen in het hier en nu (Marijke Lingsma), reflectie en het vergroten van de self-awareness (José Vos-Boven) de aangewezen leidraden voor de begeleiding. Herkenbaar hier bij uitgeverij Kloosterhof? Ja en nee. Eric Vullers is de directeur. Achttien jaar geleden is hij voor zichzelf begonnen. Hij streefde naar zelfstandigheid en flexibiliteit om van zijn opgroeiende kinderen te genieten. Dit is hem goed gelukt. Opgewekt en vol vertrouwen laat hij taken en verantwoordelijkheden aan ons over en geeft ons veel ruimte en vrijheid. Van een hiërarchie is nauwelijks sprake. Volgens mij heeft hij het af en toe zwaar te verduren met al die wijsneuzige vrouwen om zich heen. Met grote gedrevenheid zet hij zich al meer dan tien jaar in voor de coaches en heeft hij de ambitie om de verschillende stromingen binnen de begeleidingskunde te laten samenwerken en met elkaar te verbinden. ‘Kennis als kern van verbinding’ is ons motto. Ondanks hobbels blijft hij enthousiast en gelooft in zijn missie. De Haan en Kasozi zouden zijn werkwijze vast omschrijven als de ‘charmante ritselaar’. En een jager? Ja, dat is hij ook ... op snoekbaars.
€ 6,95Global thinking (volledige uitgave, 21 artikelen)
INHOUD THEMA GLOBAL THINKING (december 2012) Vraagstuk, Aanzet tot cultural awareness - Margreet Steenbrink Achtergrond, Interview Herman Wijffels - Een mutatie in sociale relaties - Ad Maas Achtergrond, Sociaal ondernemen Op zoek naar balans tussen idealisme en realisme Petra Pronk Praatstok en de veer, Interview met Han Noten - John Huijs Redactioneel, Globale gevaren - Sijtze de Roos Achtergrond, I nnovator Hans de Zwart (Shell Global) Cultuur en Quantified Self - Alex Engel PRAKTIJK En nu …?, Global Acting Coaching in …, Global Thinking Project - Rudolf Kampers Manager als coach, Interview Kevin Chaplin - “Ubuntu is een universeel begrip van menselijkheid" – A. Man Anders bekeken, Leren omgaan met complexe psychotrauma's in supervisie - Sijtze de Roos METHODIEKEN Van hamer tot houvast, Essentialia vruchtbaar hanteren - Fer van den Boomen, Rinus Merkies & M. Hoonhout Geproefd, Psychologisering in tijden van globalisering - Ad Maas Ik zet in …, Erkenning - Ellie van der Est Achtergrond, De maatschappelijke missie van de coach - Jikke de Ruiter & Rudy Vandamme Werk in uitvoering, De scheepswerf als microkosmos - Petra Pronk Achtergrond, Lifecoaching - Merlijn Koch ACTUALITEITEN Overdenking, Optimisme en pessimisme Issue, Ideas worth spreading - Carolien Vader Onderzoek, Toekomst coach valt of staat met netwerk - Marianne den Engelsman & Sandor Penninga Lezerscolumn, Hoe een klein land groot kan zijn! - Sybren Tuinstra VOORWOORD Onlangs bereikte me het heugelijke nieuws dat de Association for Coaching (AC), de European Mentoring & Coaching Council (EMCC) en de International Coach Federation (ICF) de handen ineen hebben geslagen en de Global Coaching & Mentoring Alliance hebben opgericht. Deze organisaties gaan samenwerken en willen het coachvak wereldwijd professionaliseren. De alliantie is een mijlpaal in de geschiedenis en men wil hiermee laten zien dat met samenwerken meer kan worden bereikt dan alleen. Dit past goed bij enkele basisprincipes van coaching: samenwerken, groei en toekomstgericht zijn. Een paar jaar geleden heeft in Nederland een soortgelijke verbinding plaatsgevonden en is een samenwerkingsverband opgericht tussen de verschillende belangenorganisaties op het gebied van begeleidingskunde. Dit heeft geleid tot de Nederlandse Federatie voor Begeleidingskunde (NFBK). Door zich te verenigen wil de federatie de maatschappelijke positie van de begeleidingskunde (waaronder coaching) versterken, bijvoorbeeld door het bewerkstelligen van erkenning van de werkzaamheden bij relevante instanties als politiek, overheden, ZBO’s en verzekeraars. Uitgeverij Kloosterhof wil op haar manier ook graag een steentje bijdragen aan de verbinding en ontwikkeling van het vakgebied. We zijn gestart met gezamenlijke visiedagen en congressen en we organiseren een Future Search om te onderzoeken hoe we samen de gewenste toekomst van coaching kunnen creëren. Daarnaast wordt vanaf 1 januari 2013 onze nieuwe website www.professioneelbegeleiden.nl actief. Deze site wordt een klankbord vol informatie, artikelen en activiteiten voor de spelers in dit vakgebied: coaches, counsellers, mediators, supervisoren, loopbaanbegeleiders, personeelmanagers, organisatieontwikkelaars en HRD’ers. Ook bij het Tijdschrift voor Coaching zitten we niet stil en proberen we zo goed mogelijk aan te sluiten bij de wensen van de lezer. Het TvC gaat vanaf maart 2013 over naar een kleiner formaat en wordt (blijft) CO2-neutraal geproduceerd. Verder is uit onze enquêtes en veldonderzoek gebleken dat de interesse- en werkgebieden van coaches – grofweg – in drie richtingen zijn onder te verdelen: de individuele sfeer, naar organisaties gericht en maatschappelijk bewust. Met deze nieuwe indeling willen we jullie interessegebieden zo compleet mogelijk dekken. Voor nu, hoop ik, dat jullie voor de laatste keer genieten van het TvC in zijn oude jasje. We hebben Global thinking toegelicht in een aantal prachtige artikelen over onder andere awareness, het belang van erkenning, verzoening, sociaal ondernemen en (technologische) verbinding. Al deze initiatieven hebben gemeen dat ze de wereld een beetje beter willen maken. Hoe je dit kunt toepassen in je eigen leven? Wellicht kan de volgende website jullie inspireren. www.iwanttomaketheworldabetterplace.com. Wie groot(s)denkt, kan klein beginnen! Reageren? janet@tvc.nl Janet Rienties, hoofdredacteur Tijdschrift voor Coaching
€ 6,95Innovatie (volledige uitgave, 20 artikelen)
INHOUD THEMA ‘INNOVATIE’ (december 2010) Nieuw = beter of minder is meer Innovatie in coaching, Alex Engel Dromen – durven – doorzetten, Ien van der Pol Je eco-zelf ontwikkelen, Rudy Vandamme Supervisieopleidingen innoveren, Jetty de Groot Innovatie van jezelf! Adriaan Hoogendijk Oude wijn in nieuwe zakken, Titia Rovers, Petra de Bruijn PRAKTIJK Samenwerken op basis van vertrouwen, Remco van den Berg Vals plat, Mariet Meurs De manager als coach : Innoveren is de kunst van het stellen van de juiste vraag! Paul Hoogenberk Controle over jezelf? Casus met vier visies Nederland – Duitsland: 1 – 1, Francine ten Hoedt Soul in coaching, Dieuwke Begemann METHODIEKEN Speels coachen, Lex Mulder Werkvorm schaaldialoog, Peter van Veen Quickscan, Fer vd Boomen, Rinus Merkies, Marcel Hoonhout Werken met verlies, Patricia Wouters Kijk eens bewust naar jezelf, Hoey-Sian Brouwers ACTUALITEITEN Iedere coach een keurmerk, Margreet Steenbrink Werknemer 2.0, Huub van Zwieten, Hein de Kort Nieuwsberichten, promoties en relevante kennisgeving over thema Boeken en spellen voor u gelezen en gespeel Wat is nieuw? Deze vraag stelden we ons ter voorbereiding op het samenstellen van dit nummer. Een lastige vraag: Wat is nieuw in coachingsland? Zijn het de vernieuwende technieken die steeds weer op duiken, zoals beschreven in de inspirerende artikelen over speels coachen en de schaaldialoog? Of zijn deze ‘nieuwe’ methodieken te herleiden tot oude bekende technieken die in een nieuw jasje zijn gestoken? Soms zijn deze technieken zelfs terug te voeren tot de oude filosofen, zoals Titia Roovers en Petra de Bruijn beweren in het artikel Oude wijn in nieuwe zakken. Op zich zijn deze veranderingen een vorm van vernieuwing, die maakt dat de methoden en technieken aansluiten bij deze tijd en mensen blijven aanspreken. Het is daarom niet eens zo interessant wat nieuw is, maar wat aanspreekt en werkt. In dit licht is e-coaching natuurlijk een niet meer weg te denken ontwikkeling, zoals Paul Hoogenberk vertelt in de Manager als coach. Al brainstormend kwam de redactie tot de conclusie dat vernieuwing niet in de hoek van de methodieken gezocht moet worden. Als je kijkt naar de Nederlandse samenleving zie je wel een aantal interessante, nieuwe ontwikkelingen voor de coach. Coaching krijgt steeds meer een eigen plek en is steeds meer maatschappelijk aanvaard. Als je tegenwoordig een coach hebt, is dit heel gewoon en betekent dit niet dat je gek of ongelukkig bent of faalt op je werk. Integendeel: de omgeving vindt het vaak een heel normaal en verstandig besluit dat je je bezighoudt met je persoonlijke en professionele ontwikkeling. Verder zien we steeds vaker dat er binnen bedrijven geldstromen vrijkomen voor coaching en bepaalde vormen van coaching worden nu zelfs vergoed door zorgverzekeraars. Tot slot bekijken we in dit themanummer innovatie vanuit de veranderingen in de wereld en de gevolgen van de globalisering voor coaching. Mariet Meurs beschrijft in haar artikel hoe we in deze platte, multiculturele wereld genoodzaakt zijn om ons blikveld te verruimen en om te leren denken en handelen vanuit verschillende referentiekaders. Hierbij gaat het om het overstijgen van cultuurverschillen en in het belang van allen beter gebruik te maken van het menselijk potentieel. Rudy Vandamme benadert coaching vanuit een mondiaal perspectief en roept op om ons meer te verbinden met ons eco-zelf. Dit eco-zelf gaat niet alleen over de verbinding met de natuur, maar ook over de verbinding en de verantwoordelijkheid die je hebt met het geheel waartoe je behoort, zoals de organisatie waarvoor je werkt en de wereld waarin je woont. Fijne feestdagen en alle goeds in het nieuwe jaar! Janet Rienties, hoofdredacteur
€ 6,95Integriteit (volledige uitgave, 21 artikelen)
INHOUD THEMA 'INTEGRITEIT' (maart 2013) PRAXIS Vrijheid zonder gezag biedt weinig meer dan leegte, Eric Koenen Met lege handen? Wim van Hout & Jakob van Wielink Coaching Culture in organisatie,Margreet Steenbrink & Sander Trooster Hoer, Column + trainerstool, Karin de Galan De kracht van 'virtual classrooms', Marion Reijerink Bruggen bouwen tussen generaties, Nienke Wiemers & Dirk Koops David Kelly, Koning van de HRD-backchannel, Ger Driesen Integriteit schaffen we af! Victor Burger WETENSCHAP Trends in Integriteitstinten, Lidewey van der Sluis Jonge wetenschappers onder druk, Karianne Kalshoven Grijs en groen, Frans van der Gouw Zeven handvatten uit de sociale psychologie, Muel Kaptein De consultant als 'Temporary leader' in sociale interactie, Jolanda Botke & carla Wijers VARIA Column: Piraterij, Jolanda Botke & Rick de Rijk Bundeling NRTO en Vetron..., Robin Jochems 'Meer dan alleen klaarstomen voor de arbeidsmart', Rick van de Weg Nioeuws, Guido van der Wiel Boeken /Apps Agenda INLEIDING Als je het over integriteit hebt, waar gaat het dan eigenlijk om? Integriteit raakt aan ethiek. In de context van organisaties heb je het over authenticiteit en oprechtheid. Zowel in het contact met anderen als in zakelijk doen en laten. Persoonlijke en zakelijk ethische maatstaven vormen hiervoor het fundament. Wat is de echte uitdaging als het op integriteit aankomt? Die komt tot uiting wanneer er sprake is van druk van buitenaf om af te wijken van deze algemene of professionele sociale ethische normen en waarden. Want wat doe je als de wetenschappelijke druk om te publiceren zo groot is, de balans tussen werk en privé al is scheefgetrokken en als je weet dat je afgerekend wordt op het aantal toonaangevende presentaties? Zet je alles op alles en ben je bereid je eigen wetenschappelijke integriteit van hogere waarde te laten zijn dan de druk die je ervaart? Hanteer je een creatievere insteek en knip je je studie op in verschillende deelstudies? Zorg je via je netwerk dat je mee kunt liften met je naam boven een publicatie, waaraan je slechts een marginale bijdrage hebt geleverd. Of ga je nog een stap verder? In een boeiend artikel over het ontwikkelen van professioneel normbesef onder jonge wetenschappers, gaan we in dit nummer in op rolmodellen in de professionele ontwikkeling van jonge onderzoekers. Bekend is dat rolmodellen van cruciaal belang zijn voor deze professionalisering. Wanneer de normen van deze begeleiders zuiver en aansluitend op de gewenste wetenschappelijke context zijn, is er geen probleem. Wat er kan gebeuren wanneer aan wetenschappelijke integriteit wordt ingeboet, laat zich helaas niet (meer) raden. In dit artikel over wetenschappelijke integriteit, geven de auteurs handvatten die jonge wetenschappers helpen zich tegen ongeoorloofde wetenschappelijke verleidingen te wapenen. Hoe integer gedrag in organisaties gestimuleerd kan worden, komt aan de orde in een artikel van de hand van Hoogleraar Bedrijfsethiek en Integriteit aan de RSM Erasmus Universiteit Muel Kaptein. Hij geeft handvatten uit een voor de HRD’er aangrenzend vakgebied, namelijk dat van de sociale psychologie en belicht zeven aspecten van integriteit aan de hand van sociaalpsychologische gedragsexperimenten. Wanneer we gedrag willen beïnvloeden valt of staat dit tenslotte met een goede kennis van de factoren die mensen beïnvloeden. Integriteit begint bij normen en waarden. Voor organisaties is het van belang om integer handelen te borgen, waarmee integriteit een werkwoord wordt. Trainers van integriteitsleergangen weten het maar al te goed: een gedeelde visie en gedragscode alleen zijn niet genoeg. In integriteit moet je opgevoed worden. Het dient te worden voorgeleefd en tot uiting komen in professioneel gedrag. Een uitdagende en - indien succesvol - dankbare taak voor de HRD’er. Audrey de Jong Hoofdredacteur, hoofdredacteur@tvoo.nl
€ 6,95
