Alle artikelen

Het afstudeerprogramma is een belangrijk onderdeel van elke hbo-opleiding. Het Protocol Afstuderen biedt een kijkkader waarin beroepsbekwaamheid centraal staat. Vanuit de visie op beroepsbekwaamheid wordt bepaald welke beroepsopdrachten en prestaties een student moet leveren. Beroepsbekwaamheid staat centraal bij de integrale beoordeling van de beroepsopdrachten en prestaties.

De leerlingen van Agora Liemers, een VO-school te Zevenaar werken op een zelfgekozen device, waarop zij wekelijks verslagen maken. Hierop verzamelen zij informatie, maken zij huiswerk, formatieve toetsen en verslagen. Als logisch gevolg worden de leerlingen ook digitaal geëvalueerd. De manier van werken op een device verschilt op bepaalde manieren van werken met boeken, geprinte artikelen, pen en papier. De coaches van Agora Liemers willen graag weten in hoeverre de kwaliteit van een verslag (een eindproduct) wordt beïnvloed door het gebruik van een device, in vergelijking met een variant waarbij op papier gewerkt wordt.

Aanleiding voor deze bijdrage is de uitspraak van het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO) van 19 december 2018 (CBHO 2018/146). In deze zaak heeft de student een tweeledige klacht. Het eerste deel van de klacht wordt toegewezen, het tweede deel wordt afgewezen. Het eerste deel is interessant om te laten zien op welke wijze een College van Beroep voor de Examens (CBE) en het CBHO in hun uitspraak een soort ‘opdracht’ aan de examencommissie kunnen geven. Het tweede deel illustreert hoe het CBHO een discretionaire bevoegdheid (de keuzevrijheid) van de examencommissie, in dit geval de aanwijzing van examinatoren, respecteert.

In het EVC-onderzoek staat de kandidaat centraal. Het doel daarvan is om de inzetbaarheid van een kandidaat vast te stellen, door te valideren welke beroepsverantwoordelijkheden aan de kandidaat kunnen worden toevertrouwd? In een doorsnee EVC-procedure zijn er een aantal instrumenten om deze vragen te beantwoorden en onderbouwen: het Criteriumgericht Interview (CGI), een werkplekbezoek, een portfolio en referenties. Op welk instrument het zwaartepunt ligt verschilt per EVC-aanbieder.

In de bespreking van de centrale examens van de mens- en maatschappijgerichte vakken wordt soms aangevoerd dat het in deze examens primair draait om het reproduceren van kennis en dat er te weinig aandacht is voor vaardigheden, waaronder de (hogere) denkvaardigheden.1 In hoeverre snijdt deze constatering hout? Door enkele betrokkenen van Cito, onder wie examenconstructeurs en een onderwijskundige, is met het oog op deze kritiek en op toekomstige ontwikkelingen van het curriculum onderzocht in hoeverre 'hogere denkvaardigheden' nu al aan de orde zijn in de programma's die aan de examens ten grondslag liggen, in de syllabi en in de examens zelf op havo/ vwo niveau. Onderzocht zijn de centrale examens voor de vakken aardrijkskunde, filosofie, maatschappijwetenschappen en tehatex (tekenen, handvaardigheid, textiele vormgeving). Ook is uit het cluster van de exacte vakken het examen voor het vak scheikunde meegenomen. De resultaten van deze eerste verkennende studie worden in dit artikel gepresenteerd.

In de in 2018 bekroonde studie van Frits van Oostrom over het leven van ridder Jan van Brederode blijft enigszins onopgehelderd wat de precieze beweegredenen van deze Jan zijn om het klooster in te gaan. Natuurlijk, Jan is na eindeloze gevechtshandelingen berooid, zijn gierige schoonvader draait hem de ene loer na de andere en hij is, alhoewel getrouwd, zonder kroost. Nog merkwaardiger is echter dat hij na enkele devote jaren weer uit het klooster treedt, iets wat door zijn middeleeuwse tijdgenoten als een grote schande wordt bestempeld. De titel van Van Oostroms studie, Nobel streven, doet vermoeden dat het Jan steeds om iets hogers te doen is, om toewijding en overgave, misschien wel om het bereiken van een zekere staat van volmaakte deugdzaamheid. Ook in onze moderne tijd is het thema van de deugdzaamheid, het thema van het streven naar het goede, geliefd. Rutger Bregman gaat er in zijn succesvolle boek ´De meeste mensen deugen´ (2019) vanuit dat de meeste mensen in aanleg goed zijn en van nature bereid zijn anderen te helpen. Ook de meeste examinatoren en andere functionarissen in het onderwijs zullen ten diepste geen enkel kwaad in de zin hebben en het beste met een ieder voor hebben.

In 2019 ontvingen het boek Toetsrevolutie: naar een feedbackcultuur in het hoger onderwijs en de bedoelingen ervan daar achter, de eervolle Prijs voor Examens uit handen van de NVE. Een mooie waardering voor alles dat staat voor een kijk op toetsing die uitgaat van leren en succeservaringen voor elke student. Sinds het verschijnen van het boek is er veel aandacht voor de inhoud en de vertaling ervan naar de concrete onderwijspraktijk. In deze bijdrage blik ik terug op het ontstaan van de twee Toetsrevolutie-boeken (voor het voortgezet onderwijs verscheen eerder al een boek) en deel ik enkele observaties die onderschrijven dat het onderwijs klaar is voor een integrale visie op toetsing die niet meer los staat van het denken over goed onderwijs.

In maart stond de afsluiting van het congres in het teken van een kritische noot geplaatst bij de toekomst en het voortbestaan van de vereniging. Het gebrek aan bestuursleden (te weinig conform statuten) en het ontbreken van zichtbare betrokkenheid van leden zorgde ervoor dat de huidige bestuursleden zich afvroegen of er nog wel een toekomst is weggelegd voor de NVE.

Midden in de Coranacrisis verscheen ‘de staat van het onderwijs 2020’. De verschijning van dit jaarlijkse rapport van de Inspectie van het Onderwijs over hoe het ervoor staat met het Nederlandse onderwijs werd ondergesneeuwd door alle berichten over covid-19 en Corona. Toch blijkt het elk jaar de moeite waard om van de inhoud van dit rapport kennis te nemen.

Taalgebruik in toetsen, de eerlijkheid van toetsing en de aansluiting van toetsen bij de leerdoelen. Allemaal aspecten van kwaliteit van toetsing waar studenten unieke en eigen perspectieven op hebben. Dit artikel gaat in op het belang van de perspectieven van studenten op kwaliteit van toetsing. Ook presenteert het een manier waarop deze studentenperspectieven gemeten en meegenomen kunnen worden bij het verbeteren en garanderen van kwaliteit van toetsing.