INHOUD EXAMENS 2009-01 maart 2009 Het ERK en de examens leesvaardigheid Een Europees Referentiekader voor talenexamens: een utopie? José Noijons en Erna van Hest Assessor in het hbo: een vak apart Transformatie onderwijsleerprocessen in Biloba-programma Mart van Dinther Terecht of niet? Over vervallen vragen Henk van Berkel Deel 1: de ‘verdwijnende’ examinator Examens tussen tradities en vernieuwingen Ton Luijten Gastcolumn Cesuurbepaling: de definitief verschuifbare, absoluut relatieve norm Joost Dijkstra Uit de praktijk Acteurs in levensechte examensituaties Annie Kempers-Warmerdam De roep om experts Een gesprek met Piet Sanders, directeur RCEC Henk van Berkel Van quotiëntregel naar productregel Alternatieve regel om nadelen quotiëntregel op te lossen Edwin Terwisscha van Scheltinga Het toezichtskader BVE 2009 Overheid over onderwijs en examineren Jan Jacobs Gezien en gelezen Actief Leren, Transparant Beoordelen Annemarie de Knecht-van Eekelen en Jolanda Soeting Literatuur Agenda Wie zijn wij? Verenigingsnieuws Redactioneel Annemarie de Knecht-van Eekelen “Afschaffen die examens” Onderwijs, toetsing en examinering zijn nauw met elkaar verbonden, te nauw menen sommigen. Teaching to the test is de valkuil van deze nauwe relatie waarin leerkrachten maar al te makkelijk vallen. Het is geen nieuw probleem. ‘Mijns inziens is de grootste fout in de [leer]methode: het leeren voor een examen’, schreef in 1901 de Haarlemse wis- en natuurkundedocent dr. P.M. Heringa (1851-1915). ‘Afschaffen dus zooveel mogelijk die examens’, betoogde hij, want examens verstoren ‘een rustig onderwijs’, zijn aanleiding tot ‘zenuwachtige studie’, geven aanleiding tot vergissingen en kunnen dus ‘een bron zijn van onrechtvaardigheden’. Naar zijn mening zijn al die examens ‘eigenlijk contrôle-examens op de docenten’ en ‘daarvoor moeten de hersenen der leerlingen boeten’. Examens zijn volgens hem gebaseerd op wantrouwen jegens de docenten. ‘Laat de onderwijzers der lagere scholen op hunne rapporten de leerlingen bevorderen tot de H.B. School of gymnasium. [...] Laat ten slotte de rapporten van het 5e jaar H.B. School beslissen, wie worden toegelaten tot de verdere studie of de practijk’. Zonder problemen kunnen de opvattingen van bovengenoemde Heringa worden vertaald naar het heden. De discussie over de eindtoetsbasisonderwijs, de voortdurende herziening van eindexamenprogramma’s, de invoering van andere vormen van beoordelen in het mbo, het zijn een paar van de onderwijsthema’s die regelmatig in het nieuws zijn. Het is een zoeken naar een evenwicht tussen onderwijs en toetsing. Op dit moment overheerst de opvatting dat onafhankelijke, externe toetsing noodzakelijk is om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken. Die kwaliteit is een punt van zorg. Volgens het laatste Examenverslag 2007-2008 van de Inspectie van het Onderwijs (december 2008) over de mbo-examens is de onvoldoende examenkwaliteit zowel te wijten aan de examenproducten als aan de examenprocessen. Toch is de examenkwaliteit bij 78% van de opleidingen in het mbo wel voldoende, maar dat is voor de inspectie niet genoeg. Verbetering van de onderwijskwaliteit anno 2009 zal niet samengaan met het afschaffen van centrale examens waarvoor Heringa ruim honderd jaar geleden pleitte. De examenorganisaties worden juist versterkt. Voor het VO is op 18 december 2008 de Wet College voor examens aangenomen. Het College voor examens is verantwoordelijk voor de centrale examens en de staatsexamens en stelt regels op voor inhoud, beoordeling en organisatie van deze examens. In het mbo introduceert het ministerie van OCW centrale examinering voor Nederlands en rekenen/wiskunde omdat door centraal ontwikkelde examens ‘de kwaliteit van de examinering beter gewaarborgd’ is en de prestaties van de kandidaten beter te vergelijken zijn. De examens mogen immers geen ‘bron zijn van onrechtvaardigheden’, zoals Heringa zei. De toetsing moet echter wel extern zijn, want interne toetsing biedt volgens huidige maatstaven onvoldoende garantie voor kwaliteit. Heringa zag ook al wel dat ‘het ideaal dat ik schilderde denkelijk wel vooreerst niet bereikt zal worden’. Heringa, P.M. (1901). Ons Onderwijs. II. Is het mogelijk ons onderwijs meer aan het doel te doen beantwoorden? In: Heringa, P.M., Meijers, M. & Polvliet, G. Volksopvoeding en volkskracht. Amsterdam: H.J.W. Becht, 28-49.

€ 6,95

lees meer