logo-professioneel-begeleiden logo-professioneel-begeleiden
Filters

Alle artikelen - Abonneer je nu!

EXAMENS 2014-02 Volledige uitgave

INHOUD EXAMENS 2014-02 mei 2014 Dataforensics: geen sinecure, Het analyseren van examengegevens op zoek naar mogelijke fraude. Annie Kempers-Warmerdam Gepubliceerd beleid van de Examencommissie, Transparantie en rechtszekerheid. Ton Lamers Terecht of niet? Eens dyslectisch - altijd dyslectisch Annemarie de Knecht-Van Eekelen Voorwaarden voor valide beoordeling van beroepsbekwaamheid, Een handreiking voor het HBO Gerard J.J.M. Straetmans Gastcolumn: Op een zwoele zomeravond Alex van de Kerkhof Examenkenmerken en verschillen tussen correctoren, corrigeren van het centraal schriftelijk examen - deel 3 Hans Kuhlemeier, Esther Kuijs, Stefan Boom, Hugo Gitsels en Ed Kremers De Statistiekfabriek, Uit de praktijk, Caspar Groeneveld Examens in Bedrijf, De stichting Studiebegeleiding Leiden. Desirée Joosten-ten Brinke en Alex van de Kerkhof Gezien en gelezen Literatuur/ Agenda Verenigingsnieuws Redactioneel: Toetskwaliteit. Kwaliteit van toetsen vraagt om een visie over toetsen die weergeeft waar je als opleiding of toetsorganisatie over een aantal jaren zou willen staan. Wat wordt verstaan onder kwaliteit kan variëren van persoon tot persoon en is ook afhankelijk van de rol die je hebt. Als ik tijdens trainingen vroeg wat de deelnemers – veelal docenten – verstaan onder kwaliteit van toetsing, dan kreeg ik een aantal jaar geleden voornamelijk antwoorden in de trant van “een toets moet aansluiten bij het doel dat ik wil meten”, of “de uitslag op de toets moet een juiste weergave zijn van het kennisniveau van de student”. Bijna alle antwoorden richtten zich op de basiscriteria van een goed toetsinstrument: betrouwbaarheid, validiteit en bruikbaarheid. De visie van docenten beperkte zich voornamelijk tot de visie op de kwaliteit van de toets bij het eigen vak. De laatste jaren zie ik een verschuiving optreden in de antwoorden. Nu hoor ik ook antwoorden als: “toetsen moeten aansluiten bij het onderwijsbeleid” of “er moet feedback worden gegeven”. Toetsen worden gezien als een onderdeel van een groter geheel waarin de ontwikkeling van studenten centraal staat. De huidige - positieve én negatieve - aandacht voor toetsing in het onderwijs draagt bij aan het tot stand komen van een visie over toetsing. Discussies over toetsing, bijvoorbeeld in LinkedIn-groepen, kunnen hier op een goede manier aan bijdragen. Dilemma’s bij het beoordelen van verslagen, het inzetten van externen in examencommissies, of het voorkomen van fraude zijn discussiepunten. Opvallend is dat de online discussies vrij kort zijn en onderbouwing van antwoorden ontbreekt veelal. Indirect en zeker op de lange termijn geloof ik wel dat zulke discussies bijdragen aan kwaliteit. Het brede scala aan besproken onderwerpen laat zien wat er allemaal komt kijken bij kwalitatief goede toetsing. Door het formuleren van je eigen visie op toetsing geef je antwoord op de vraag hoe jouw toekomstbeeld over toetsing is en hoe je binnen je opleiding of toetsorganisatie wilt omgaan met veranderingen. Wat zijn de doelen die je wilt bereiken en met wie ga je dat samen doen? Het samen met anderen je doelen en visie over toetsing formuleren is een ontwikkeling die volop is ingezet. Het rapport Vreemde ogen dwingen van de Commissie Bruijn uit 2012 heeft daar zeker aan bij gedragen. Ook al was dit rapport met name gericht op het hbo, de hele onderwijskolom doeter zijn voordeel mee. De verschuiving van antwoorden tijdens mijn trainingen zijn wellicht ingegeven door dit rapport, maar niet alleen daardoor. Ik vond het erg leuk om tijdens een van de laatste trainingen te horen dat iemand geïnspireerd was om na te denken over kwaliteit van toetsing door een artikel in het tijdschrift EXAMENS … en of ik dat tijdschrift kende…. Ik hoop van harte dat u ook dit keer weer geïnspireerd raakt door de artikelen in dit nummer en dat het mag bijdragen aan uw eigen visieontwikkeling over toetskwaliteit. Mw. dr. D. Joosten-ten Brinke is hoofdredacteur van EXAMENS, lector Eigentijds toetsen en beoordelen bij Fontys lerarenopleiding Tilburg en universitair hoofddocent bij de Open Universiteit.

€ 6,95

Is alles van waarde meetbaar?

Auteur: Harry Molkenboer

  Jacquelien Bulterman-Bos & Bram de Muynck (2014). Is alles van waarde meetbaar? - Toetsing en vorming in het onderwijs. Amsterdam: Buijten & Schipperheijn Motief. 143 pagina’s, ISBN 978-90- 5881-787-7. Te bestellen voor €6,95 via: http://www.buijten.nl/uitgeverij_motief/producten.php. Gratis te downloaden via: http://www.surf.nl/kennis-en-innovatie/kennisbank/soort-publicatie/boek. Een publicatie verzorgd door de lectoraten Docent en Talent (CHE) en Christelijk Leraarschap (Driestar Hogeschool). Twee paradigma’s Het was heerlijk om een keer een boek over toetsing te lezen dat niet gaat over de toetstechnische kant van toetsen en beoordelen, maar wel over een visie op toetsen. Het boek zet de lezer aan het denken over de rol van toetsen binnen het onderwijs. De rode draden in het boek zijn het instrumentele paradigma en het vormingsparadigma (paradigma = zienswijze). Het instrumentele paradigma ‘gaat uit van vooraf gedefinieerde leerdoelstellingen en meet zo objectief mogelijk of de leerdoelstellingen zijn gehaald’ (p. 49). Het vormingsparadigma ‘legt andere accenten […] Onder vorming verstaan we de eigen identiteitsontwikkeling van studenten die plaatsvindt onder invloed van prikkeling van buitenaf die zij op hun eigen manier in zich opnemen’ (p. 24). Beide paradigma’s worden op een onderbouwde wijze en zo objectief mogelijk beschreven, zowel qua kenmerken als ten aanzien van vooren nadelen. De voorkeur van de auteurs voor het vormingsparadigma komt echter duidelijk naar voren. Het instrumentele paradigma plaatst morele vorming, oordeelsvorming en artistieke vorming op de tweede rang, evenals hogere orde vaardigheden, omdat ze leiden tot uitkomsten die niet te vatten zijn in termen van goed en fout. Het vormingsparadigma plaatst de genoemde leerprocessen op de eerste rang en benadrukt het belang van open leerprocessen. Afwisselende paradigma’s De paradigma’s hebben in de afgelopen decennia afwisselend de toon in het onderwijs gezet. In de jaren negentig ontstonden - als reactie op de gebrekkige aansluiting van het onderwijs op de praktijk - het Nieuwe leren en het competentiegericht onderwijs. In deze onderwijsvormen ligt de nadruk op vorming, maar vorming is moeilijk meetbaar. Er kwamen geluiden over niveauverlaging en gebrek aan echte kennis. In het rapport van de commissie Dijsselbloem, Tijd voor onderwijs, dat in 2008 uitkwam, stonden voorstellen voor verandering, terwijl daarnaast diplomadrama’s in het hbo maatregelen vereisten. Resultaten moesten objectief aantoonbaar en dus meetbaar worden, waarmee het instrumentele paradigma weer de overhand kreeg. En nu worden langzaamaan de geluiden sterker dat er teveel aandacht is voor instrumentele toetsing. Stof tot nadenken De brede wetenschappelijke onderbouwing die in het hele boek terugkomt, de vele voorbeelden uit de praktijk en opdrachten om zelf na te denken, zorgen er voor dat je steeds bij jezelf afweegt wat de rol en de vorm van toetsing moet zijn. Het boek zet je aan het denken. Wat jammer is dat de twee paradigma’s tegen elkaar worden afgezet, terwijl ze eigenlijk verbonden horen te zijn en, nog belangrijker, ook kunnen zijn. De twee paradigma’s wisselen elkaar dan niet meer af, maar ze versterken elkaar tot een nieuwe zienswijze op toetsen. Volgens mij zijn we op weg daar naar toe. Tot slot nog het volgende. De auteurs maken onderscheid in het begrip toetsing en evaluatie. Bij toetsing gaat het om antwoorden die van te voren vast staan. Bij evaluatie gaat om de beoordeling van de waarde van het werk van studenten die niet noodzakelijk door toetsing plaatsvindt. ‘Het woord ‘oordeel’ in ‘beoordeling’ geeft aan dat er meer nodig is dan anonieme instrumenten en geobjectiveerde normen’ (p.12). Ze geven hiermee richting aan een toetspraktijk die het belang van zowel kennis, persoonlijke vorming als creatief denken erkent. Ik zei het al, het boek zet je aan het denken. En dat is goed. Het boek kan worden gedownload, maar schaf het aan. Het gebonden boek is de zeer lage prijs meer dan waard en verdient een plaats in de boekenkast van iedereen die toe is aan een nieuw toetsparadigma, noch alleen instrumenteel en noch alleen vormingsgericht. Ing. H.F.A.M. Molkenboer is redacteur van  EXAMENS. E-mail: harry.molkenboer@teelen.nl
Gratis
lees meer

Op een zwoele zomeravond

Auteur: Alex van de Kerkhof

Op een zwoele zomeravond. Ingenomen met zijn kwaakkunst biedt kikker in de roman Het lot van de kikker (Toon Tellegen, 2013) een cursus ‘Kwaken in 100 lessen (de eerste beginselen)’ aan. Daar komt niemand op af. Ook niet als hij van 100 tien maakt, of zelfs vijf, of twee, of één. En ook niet als hij een door hemzelf uitgereikt diploma toezegt. Ik sta er alleen voor, dacht hij, dat is nu wel duidelijk. Hij haalde het bord weg. Kwaken is niet te leren, je kunt het, of je kunt het niet. Nul lessen of duizend lessen. Een voor hem troostrijke conclusie. Had kikker echter nog wat verder gezocht, zou hij vast op Hans van Zetten zijn gestuit. Hans van Zetten, bekend van radio en tv. Van het turnen en het kunstrijden op de schaats. Van het jubelende “Ja, hij stáát!”, tot het meer ingetogen “Prachtig uitgevoerde dubbele Lutz, direct gevolgd door een achterwaartse Rittberger”. Hans van Zetten kan met serene stem meedelen dat we zo meteen naar een ijspaar uit Canada gaan kijken dat gaat dansen “op fraaie melodieën uit Les Misérables’’. En precies als na een paar seconden geconcentreerde stilte de eerste dramatische passen worden uitgevoerd en de eerste toon opklinkt, start Hans van Zetten zijn alle muziek overstemmende relaas. “Hans, je kwaakt er weer doorheen”, hoorde ik mezelf tijdens de laatste Olympische winterspelen vaak mompelen. Toch heb ik grote bewondering voor Hans van Zetten. Hij ziet dingen die je als niet-kunstschaatser niet gauw zult opmerken en hij weet van alles de bijpassende vakterm. Hij neemt niet alleen waar, hij jureert hardop. Daarbij is hij empathisch, hij weet alle relevante achtergrondgegevens van de uitvoerders op het gladde ijs, hij plaatst prestaties in een verhelderende context. Moeiteloos nemen we van Hans van Zetten aan dat het om een driedubbele met de armen zijwaarts gestrekte sprong ging, ook al zagen we er zelf maar twee. Hans van Zetten steekt met kop en schouders boven alle beoordelaars van alle publieke juryprogramma’s uit. Als Hans van Zetten voorspelt dat er een aftrek van twee tiende punt zal volgen, dan gebeurt dat ook. Hans van Zetten is de betrouwbaarheid en deskundigheid zelve. Met Hans van Zetten is het fijn tv-kijken, met hem meekijkend worden we allemaal een beetje deskundig. Hans van Zetten voedt ons op, hij reikt ons de argumenten aan voor onze oordelen, die eigenlijk de zijne zijn. Want niemand zal hem tegenspreken. Bij veel andere openbare jureringen worden we aan ons lot overgelaten. We gissen en dreutelen maar wat, we hebben onze gebrekkige oordelen die we met gemak inruilen voor die van een ander. Waar moeten we ook allemaal op letten, bij Idols of Sterren van de duikplank? En hoe vaak zitten we er niet naast als we moeten voorspellen wie Bertus of Harm gaat kiezen in Boer zoekt vrouw? Welk beslissingsproces voltrekt zich in hun door het winderige platteland gekerfde hoofden? Zit er onder hun alpino een transparant, controleerbaar en consistent beoordelingsmodel dat afgeleid is van een blauwdruk van de ideale boerin? Zijn de gebezigde rubrics transparant, valide en voldoende samenhangend? Hoe biedt zo’n hunkerende boer weerstand aan zijn particuliere halo-effecten? We weten het niet, maar het belemmert ons niet er, bij afwezigheid van een kundige gids als Hans van Zetten, bij de koffieautomaat, als was dat een vijvertje op een zwoele zomeravond, een paar weken lang gezellig over mee te kwaken.   Drs. A.J.M. van de Kerkhof is Clustermanager bij Cito, hij is lid van de redactie van EXAMENS. E-mail: alex.vandekerkhof@cito.nl.
Gratis
lees meer

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte!

Op weg naar ruimte en vrijheid

Crisis als aanleiding om inzicht te vergroten in (je) identiteitswerk

Datum:
Locatie:

Download gratis deze white paper