Alle artikelen - Abonneer je nu!
EXAMENS (november 2025)
Welkom bij alweer de laatste editie in deze jaargang van Examens, tijdschrift voor de toetspraktijk. Ook voor deze editie hebben we weer ons uiterste best gedaan verschillende bijdragen te verzamelen, met als doel u te informeren, inspireren en deelgenoot te maken van nieuwe perspectieven in het complexe toetslandschap vanuit verschillende sectoren. Met veel plezier nemen we u mee in een aantal mooie bijdragen! Het eerste artikel is van Martijn Leenknecht, Ineke Huybrechts, Ester van der Linden en Christel van den Hooven. Zij gaan in op feedback-vriendelijk onderwijs. De tweede bijdrage komt van Sietse Brands en collega’s (Universiteit Twente en Teelen), die de focus verleggen naar de professionalisering van de beoordelaar. Op basis van video-onderzoek in het mbo delen zij een fascinerend inzicht: beoordelaars verschillen niet zozeer in wat zij zien, maar vooral in hoe zij het geobserveerde handelen interpreteren. Een krachtig pleidooi voor de inzet van video in kalibratiesessies, om zo impliciete normen expliciet en bespreekbaar te maken en te werken aan een gedeelde beoordelingscultuur. De volgende bijdrage heeft een geheel andere focus, maar is zeker niet minder interessant. Collega’s Jan Jacobs, Jan Jacobs, en Remco Feskens doken in de 'big data' van mbo-instelling Yuverta. Hun analyse van ruim 140.000 inschrijvingen legt opvallende patronen bloot rondom kansengelijkheid. De meest prikkelende bevinding is de sterke correlatie tussen slagingspercentages en stedelijkheid – een verband dat in hun data zelfs sterker blijkt dan de sociaaleconomische achterstandsscore. Een bijdrage die aanzet tot nadenken over de context van de student en de aansluiting van het curriculum. En natuurlijk zijn er de andere vaste rubrieken. In Gezien & Gelezen bespreekt Jan Jacobs het nieuwe werk van Henk van Berkel, Toetsing & Examinering. Een boek dat de twee werelden samenbrengt waar examencommissies (zie het eerste artikel) dagelijks mee balanceren – de juridische en de onderwijskundige grondslagen. De actualiteit van AI domineert twee rubrieken. In Terecht of niet? staat een casus centraal rondom fraude met AI en het gebruik van niet-bestaande bronnen, waarbij de juridische status van sancties als 'pedagogisch disciplinair' wordt geduid. Dit wordt prachtig gecontextualiseerd in de bijdrage In de schijnwerpers, waarin Max van Haastrecht (CitoLab & Fontys) zijn inzichten deelt. Hij pleit voor "waardegedreven toetsing" en waarschuwt ons om niet blindelings de efficiëntie van AI te volgen, maar bewuste keuzes te maken over wat we echt belangrijk vinden. Tot slot biedt Uit de praktijk een concreet instrument dat NHL Stenden inzet voor taalbewustzijn en het vergroten van kansengelijkheid: de Academische Woordenschattoets. Dank aan alle auteurs en redactieleden voor hun inspanningen. Ik wens u veel leesplezier. Naar uw ervaringen, ideeën en bijdragen voor de volgende editie kijken we uiteraard uit! Kelly Beekman hoofdredacteur INHOUD Wat als wij onbedoeld studenten in feedbackvalkuilen leiden? Martijn Leenknecht, Ineke Huybrechts, Ester van der Linden & Christel van den Hooven Beoordelen in Beeld, Sietse Brands, Bas Kollöffel, Maaike Endedijk, Jaap Brunnekreef Uit de praktijk, De Academische Woordenschattoets, Tom Haze Inschrijvingsgegevens als indicator voor examenresultaten en kansengelijkheid in het mbo, Jan W.J. Jacobs, Jan P.A.M. Jacobs & Remco C.W. Feskens In de schijnwerpers: Max van Haastrecht, Kelly Beekman Rubrieken Redactioneel Terecht of niet? Gezien en gelezen Literatuur en Agenda
€ 6,95EXAMENS (september 2025)
Beste lezer, Welkom bij deze nieuwe editie van Examens, tijdschrift voor de toetspraktijk. Ook voor deze editie hebben we weer ons uiterste best gedaan verschillende bijdragen te verzamelen, met als doel u te informeren, inspireren en deelgenoot te maken van nieuwe perspectieven in het complexe toetslandschap vanuit verschillende sectoren. Met veel plezier nemen we u mee in een aantal mooie bijdragen! Het eerste artikel, geschreven door Ton Lamers vormt een prikkelende start. Hij gaat in op de complexe positie van examencommissies, met aandacht voor het belang van een duidelijke positionering, tijd en deskundigheid. Ook geeft hij op geheel eigen wijze weer waarom begrenzing, bijvoorbeeld van management, noodzakelijk is voor het tijdig en waar nodig kunnen bewaken van onafhankelijkheid. Een complementaire bijdrage is uitgewerkt door Ewert Aukes (Universiteit Twente), die zijn ervaringen deelt over doordacht mandateren vanuit examencommissies, met als doel de werkdruk van examencommissies verlichten zonder de borgingsrol uit te hollen. Hierbij stelt hij een praktische leidraad voor om afspraken transparant en juridisch zuiver vast te leggen. Samen bieden deze artikelen houvast voor commissies die willen professionaliseren. De volgende bijdrage heeft een heel andere focus, maar zeker niet minder interessant. Collega’s Renden, Rovers en Frèrejean leggen uit hoe de kern van een ambacht de start vormt van toetsing, waarop ze uiteen zetten waarom en hoe vaardigheden idealiter getoetst kunnen worden in hun context door de inzet van het 4C/ID model, zodat geïntegreerd, realistisch handelen beoordeeld wordt. Het team van Cito (collega’s Huijbers, van den Berg en van Dorp) gaat in op toetsing in een actueel en uitdagend aandachtsgebied; burgerschap. Op basis van inzichten opgedaan bij het uitproberen van drie rubrics (single point, descriptief, analytisch) tonen zij het belang aan van kritisch denken, empathie en ethisch redeneren. Een bijdrage dat handvatten biedt voor vo en mbo. Tot slot nemen onderzoekers Borghouts, Slingerland en Weeldenburg u mee in de complexiteit van toetsing in het vakgebied lichamelijke opvoeding. Zij schetsen een herkenbaar beeld van de spagaat waarin veel vo-docenten zich regelmatig bevinden tussen de grote hoeveelheid leerdoelen en grote niveauverschillen enerzijds, en de roep om transparantie anderzijds. Een digitaal portfolio biedt mogelijkheden om, mits doordacht ingericht als leerlijn, toetsing meer te laten zijn dan een optelsom van cijfers. In zijn column sluit Wessel Peeters hierop aan: een portfolio is geen digitale schoenendoos, maar een zorgvuldig geselecteerd verhaal over groei. De wegwerpcamera metafoor zet aan het denken! En natuurlijk zijn er de andere vaste rubrieken. In Terecht of niet? staat een casus centraal rondom internationale studenten. In Gezien & Gelezen komt Karim Amghars’ boek Maar dat begrijp jij toch niet aan bod, waarin de uitnodiging centraal staat om blinde vlekken bij toetsing te verkleinen en talent recht te doen. Dank aan alle auteurs en redactieleden voor hun inspanningen. Ik wens u veel leesplezier. Naar uw ervaringen, ideeën en bijdragen voor de volgende editie kijken we uiteraard uit! Kelly Beekman hoofdredacteur INHOUD De ‘afhankelijke’ functionele onafhankelijkheid van de examencommissie in het hoger onderwijs, Ton Lamers Van checklist naar context: Vaardigheden toetsen met oog voor de praktijk, Peter Renden, Sanne Rovers & Jimmy Frèrejean De complexiteit van evalueren bij lichamelijke opvoeding, Lars Borghouts, Menno Slingerland & Gwen Weeldenburg Uit de praktijk, Mandateren kun je leren: Achtergrond en leidraad voor examencommissies, Ewert Aukes Beoordelingsmodellen voor het meten van burgerschapsvaardigheden, Twan Huijbers, Senne van den Berg en Frans van Dorp Rubrieken Redactioneel Terecht of niet? Gastcolumn Gezien en gelezen Literatuur en Agenda
€ 6,95
