Psychische klachten en lijden kunnen een signaal zijn van een gezonde zoektocht naar zin en betekenis. Oog hebben voor zingeving vraagt om een manier van kijken waarin niet primair de symptomen, het functioneren of het gedrag, maar de persoonlijke betekenis centraal staat. Zingeving is te zien als een vermogen dat je kunt ontwikkelen. Wat houdt het vermogen tot zingeving in? Wat levert dit op en hoe zet je dit essentiële vermogen in in begeleiding en coaching?

INHOUD THEMA 'EMOTIES' (juni 2015) De biologische wortels van emoties en gevoelens, Mark Nelissen Wil je me precies vertellen wat je voelt?, Jacob van Wielink & Leo Wilhelm Emoties in kunst en coaching, Mirjam Dirkx Wat kun je als coach met verslaving en emoties?, Erica Kuyters IK-ANDER EN NU... Au! Waar ben jij bang voor?, Mirjam Klein Wassink Stilstaan, afronden en weer doorgaan, Marjo Korrel Emoties en stemmingen, Erica Kuyters ORGANISATIE Opdrachtgevers aan het woord, Hans Raamsdonk & Rachelle van Daalen De corporate tribe, Danielle Braun & Jitske Kramer Aan het werk of op de waakvlam?, Marian Timmermans & Willem de Vos MAATSCHAPPIJ Affectieve burgers, Jikke de Ruiter Wonderen, fantasie of waarheid?, Jikke de Ruiter Vrijheid van meningsuiting, Jikke de Ruiter De coachende rol van muziek bij verlies, Simone Vos & Martin Hoondert Ressentiment, Ad Maas Emoties Emoties zijn vaak een vast onderdeel en regelmatig zelfs het startpunt van een coachingsgesprek. Maar wat zijn emoties precies? En wat moet een coach van emoties weten om zijn coachee goed te kunnen begeleiden? Deze vragen vormden het uitgangspunt bij het samenstellen van deze uitgave. Het blijkt dat er vele definities en invalshoeken bestaan voor het begrip ‘emoties’. De reden daarvoor is dat emoties niet naar een duidelijke groep waarneembare verschijnselen verwijzen, aldus professor Agneta Fischer, hoogleraar emotie-theorie (2010). In ieder geval is een emotie een reactie op een gebeurtenis die ons op een of ander manier aangrijpt. Onze belangen worden geraakt. Om inzicht te krijgen in de biologische wortels van emoties en gevoelens starten we met een artikel van professor Mark Nelissen, hoogleraar in de gedragsbiologie. Emoties zijn een activiteit van het brein en hangen direct samen met de strijd om te overleven. Zij helpen ons daar waar nadenken veel te lang zou duren.  Danielle Braun en Jitske Kramer bekijken emoties vanuit een heel andere optiek. Zij vergelijken vanuit een antropologische invalshoek hoe wij omgaan met emoties in tribale samenlevingen en in organisaties, en zij werken enkele interessante verschillen tussen westerlingen en Aziaten uit. Daarnaast benadrukken zij het belang van overgangsrituelen. Marjo Korrel maakt de vertaalslag naar de praktijk en deelt een overgangsritueel dat behulpzaam is bij het goed afronden en afscheid nemen van een fase. Verder blijkt het nuttig om onderscheid te maken tussen een emotie (het moment) en een stemming (een algemene basishouding). Door dit onderscheid te maken ontstaat meer zicht op welke horizon de coachee aanhoudt bij zijn persoonlijke ontwikkeling. In beide gevallen ligt de sleutel tot persoonlijke ontwikkeling in de werkelijke acceptatie van de situatie, aldus Ericka Kuyters. Tot slot eren we in deze uitgave het gedachtegoed van Marshall B. Rosenberg, grondlegger van de verbindende communicatie. Hij stelt, heel in het kort, dat emoties ontstaan doordat onze behoeften niet zijn vervuld. En zo vormen emoties een mooi aanknopingspunt voor de begeleiding. “Koester je emoties en onderschat ze nooit.” Robert Henri

De flexibilisering van de arbeidsmarkt en de individualisering van de samenleving confronteren individuen met de eis om meer zelfsturend te worden. Zelfsturing is gebaseerd op het vermogen om aan zichzelf en aan anderen een verhaal te vertellen over de persoonlijke zin en de sociale betekenis van het eigen leven. Traditioneel was dit verhaal een afspiegeling van de verhalen die in de eigen familie werden verteld over hoe men een zin- en betekenisvol bestaan kon hebben. In onzekere omstandigheden hebben familieverhalen meestal echter maar een beperkte waarde. Veel mensen moeten daarom hun verhaal regelmatig updaten en soms zelfs een compleet nieuw verhaal ontwikkelen. Wij noemen dit identiteitsleren.

”Culture eats strategy for breakfast”. Dit citaat wordt toegeschreven aan managementgoeroe Peter Drucker. Een mooie metafoor. De organisatiecultuur is namelijk heel belangrijk voor het succes van organisaties. Toch staat deze vaak in de schaduw van visie en strategie. Onterecht, vind ik. Over het belang van cultuur gaat het eerste deel van dit artikel. Het tweede deel zoomt in op hoe je de cultuur kunt veranderen en welke vijf valkuilen je dan dient te omzeilen.