Onze vakbladen

Het is met kerst geen prettige boodschap, maar dat we zullen sterven, dat weten we, opent Sijtze de Roos zijn boekbespreking over Boëthius. Misschien is het wel deze wetenschap dat mensen rond deze donkere dagen geneigd zijn zich naar binnen te keren voor zelfonderzoek. Het oude wordt onder ogen gezien en we bedenken hoe we het nieuwe willen vormgeven. Met het verlangen en de hoop op een betere uitkomst voor ons resterende leven, nu. Het lijkt dus een toepasselijk moment om stil te staan bij het thema Reflectie. Marie-Jose Geenen, onderzoeker en superspecialist van dit thema, opent deze uitgave met een weloverwogen uiteenzetting over dit onderwerp. Zij houdt een pleidooi voor ‘reflecteren als een manier van zijn’, ondanks de kanttekeningen die ze beschrijft en het ‘dunne’ bewijs dat reflecteren je tot een betere professional maakt. Marjo Korrel, een van de eerste coaches van Nederland en reflective professional pur sang, volgt al haar hele leven kritisch de ontwikkelingen binnen het coachvak en haar eigen invulling daarvan. Haar inzicht geeft een mooi overzicht van het vak in de tijd; van de winst die is geboekt, maar ook van de disbalans die zij nu meent te zien. Zij roept op en geeft richting aan hoe coaches deze disbalans meer in evenwicht kunnen brengen. Naast deze meer beschouwende overzichtsartikelen gaan we in op de praktijk. Dirk Verhoeven beschrijft hoe een individueel reflectieproces er binnen coaching uit kan zien. Niet als recept, want dat bestaat volgens hem niet, maar als hulpmiddel om een positieve uitkomst te vergroten. Frank Schaper verrast met wat hij leerde van zijn zoon in zijn artikel over de welbekende feedback. Ook voor de verdere doorontwikkeling van teams is reflectie belangrijk, aldus Jerôme van Dongen en Wim Goossens. Helaas wordt hier in de praktijk weinig tot geen aandacht aan besteed. Goossens ontwikkelde het IPG- model (Integrale Procesbegeleiding van Groepen) voor een betere interprofessionele teamsamenwerking. Erik Essen en Alex Straathof waarschuwen voor de schaduwkant van (te grote) groepsverbondenheid. ”Je levert niet makkelijk kritiek op elkaar”. En hoe kijk jij als coach naar jezelf? Matthijs Steeneveld deelt vanuit de positieve psychologie en appreciative inquiry een paar mooi oefeningen over zelfcompassie, dankbaarheid en waarderend veranderen. Kortom, we hopen in deze uitgave een gevarieerd beeld van reflectie te hebben geschetst en u wat handvatten te reiken voor uw overpeinzingen deze donkere dagen. Sterven is opnieuw geboren worden. Geboren worden in het licht. Fijne feestdagen en alle goeds in het nieuwe jaar. Janet Rienties Hoofdredacteur Tijdschrift voor Coaching janet@tvc.nl   INHOUD THEMA 'REFLECTIE' (December 2019) REFLECTIE Reflecteren is een manier van zijn, Marie-José Geenen In gesprek met Carol Dweck: Ik wil mensen wakker maken, Marnix Reijmerink, Klaartje van Gasteren & Jakob van Wielink Reflecteren, moet dat?, Saskia Teppema Allemaal autistisch? Laveren tussen hulp, hoop en hype, Gerrit Breeuwsma In gesprek met Marjo Korrel: Coaching en de tekenen des tijds, Sander Trooster IK-ANDER Vaders doen ertoe, Michiel Soeters Feedback verbindt, Frank Schaper Reflecteren en professionele ontwikkeling, Dirk Verhoeven Je eigen reflectie als coach, Matthijs Steeneveld Debriefing, Saskia Uhlenbroek ORGANISATIE Coachen van reflectie op interprofessionele teamsamenwerking, Jerôme van Dongen & Wim Goossens “Het ging toch juist zo goed?”, Jan Alberdingk Thijm Onderzoekende gesprekken, Yvonne Burger Risico’s voor professionaliteit en integriteit, Erik Essen & Alex Straathof MAATSCHAPPIJ Boëthius: Vertroosting van de wijsbegeerte, Sijtze de Roos Jonge wereldverbeteraars: Woede voedt, positiviteit maakt gelukkig, Erica Kuyters Nieuw onderzoek toont geschiktheid coaching aan, Erik de Haan Psychologie van leiderschap, Sijtze de Roos

Door de receptie worden we direct doorverwezen naar de kelder. In een klein kantoortje, gelukkig wel met een raam, ontmoeten we professor Stefan van der Stigchel. Zijn vakgebied is aandacht en dan specifiek visuele aandacht. “Daarom zijn we zo blij met de kelder,” zegt hij enthousiast, “hier doen we al het onderzoek. Het start met de visuele waarneming, maar en passant kunnen we ons fundamentele onderzoek ook gebruiken voor hr-vraagstukken.” Tijdens ons gesprek geeft Stefan hiervan vele voorbeelden.

Soms weet je het als loopbaancoach ook niet meer. Je zit met je handen in het haar en je voelt op je klompen aan: als ik doorga zoals nu, dan gebeurt er niets. Tijd voor een provocatieve interventie. Lucht voor jou en je cliënt.

Inhoud 'Ethiek' (december 2019) Een besluitvormingsmodel en ethische hiërarchie vanuit TA, Valerie Nash Chang Ethiek, Grenzen en Contracten: toepassen van morele principes, Grace McGrath Betekenis geven aan ethische, filosofische en praktische reflecties, Robin Hobbes ‘Had ik maar ’ Ethische reflectie in de TA-praktijk, Piet van Haaster De groeten van de ethische commissie van ITAA, Alex van Oostveen en Anne de Graaf Grens-interventies richting een gezond team, Annick Vanhove Een tipje van de sluier... Maak kennis met: Lieuwe Koopmans, Tin Vanderhoeven   Editorial Wij gaan ervan uit dat de meerderheid van de mensen in helpende beroepen gewetensvol, toegewijd en zorgzaam zijn, gericht op het geven van de best mogelijke zorg binnen ethische en professionele normen. Maar we zijn niet onfeilbaar. Wij kunnen ook soms fouten maken door beslissingen te nemen die grensoverschrijdend zijn, verkeerde conclusies te trekken of vast te houden aan ons eigen perspectief. Een van de belangrijke onderdelen in ons werk is zelf-reflectie over vragen als: wat zijn de regels? Wat zijn de normen? Past dit binnen de ethische code? Zou er een andere manier zijn om tegen deze situatie aan te kijken? Een van de richtlijnen bij deze overwegingen is onze ethische code. De ethische code helpt ons om een koers te bepalen in het licht van mogelijk tegenstrijdige belangen en opties. Een ethisch dilemma is een probleem waarvoor geen enkele keuze volkomen bevredigend lijkt te zijn (Kitchener, 2000). Kenmerken van een ethisch dilemma zijn: 1. Het probleem kan niet worden opgelost met behulp van alleen empirische (ervaring/observaties) gegevens of regels; 2. Het probleem is zo uniek dat het moeilijk is om te beslissen welke feiten en gegevens moeten worden gebruikt; 3. De resultaten van het probleem kunnen verstrekkende gevolgen hebben. De meeste ethische dilemma’s betreffen op de een of andere manier grensoverschrijdingen. Ieder van ons confronteert de grens problematiek dagelijks. “Mijn klant lijkt in crisis; moet ik de sessie hierdoor verlengen?” “Wat moet ik zeggen tegen mijn beste vriend die wil dat ik zijn jonge dochter in psychotherapie neem?” “Is het een goed idee om af te zien van vergoeding voor een cliënt die dringend therapie nodig heeft, zijn baan kwijt is, en niet in staat is om ander werk te vinden?” “Moet ik de bruiloft van mijn cliënt bijwonen en een cadeautje meenemen?” Uit onderzoek van de Amerikaanse Psychologische Associatie (Pope & Vetter, 2002) weten we dat er een top 3 aan ethische dilemma’s in helpende beroepen is: 1. Vertrouwelijkheid: bijvoorbeeld het wel of niet feitelijke of potentiële risico’s voor derden; 2. Vage, dubbele of conflictueuze relaties: bijvoorbeeld zowel therapeut als supervisor of trainer en coach zijn; 3. Betalingsbronnen, plannen en methoden: bijvoorbeeld verzekeringsdekking versus cliënt behoefte of bijvoorbeeld de man betaalt terwijl de vrouw op zoek is naar hulp voor echtscheiding. In de artikelen zullen verschillende ethische perspectieven en methoden belicht worden. We hebben ervoor gekozen om wat oudere TAJ-artikelen op te nemen van McGrath en Chang, en een bewerkt artikel van Piet van Haaster omdat deze mooi ethische denkmethodes uit de doeken doen. Verder ethische perspectieven van EATA-zijde van Robin Hobbes, en van ITAA-zijde van Anne de Graaf en Alex van Oostveen. Wij wensen jullie veel leesplezier, Sari van Poelje Hoofdredacteur